180210 Russland Europäischer Gerichtshof für Menschenrechte

Rusya, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni imzalamasının üzerinden geçen 12 yılda Strasbourg’daki Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde en fazla davası bulunan ülke konumuna geldi.

Yargıçların iş yükü ise ağır. Yaklaşık 100 bin davacı karar bekliyor. Şu ana kadar ise sadece 800 Rus vatandaşının davasında karara varılabildi.

Hak arayanlara destek

Karina Moskalenko, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine başvurmak isteyen Rus vatandaşlarına destek veren yurttaşlık hakları örgütü “Uluslararası Savunmada Destek Merkezi“nin sorumlusu.

Moskalenko, "Çoğu insan, çeşitli konularda sonuç alamayınca, Strasbourg’a başvurmak istiyor. Bu doğal olarak üzücü. Çünkü vatandaşlarımızın Rus mahkemeleri ya da yetkililerince korunması daha iyi olurdu. Ancak böyle olmadığı zaman, insanların kime başvurabileceklerini bilmesi de iyi“ diyor.

Eleştirdi ve meslekten men edildi

Moskova Kent Mahkemesi’nin eski yargıcı Olga Kudeşkina’nın başına gelenler de dikkat çekici. Olay, 2003 yılında patlak verdi. Yargıç Kudeşkina, Rus yargı sistemini açıkça eleştiriyordu.

Kudeşkina, özellikle sansasyonel olaylarda çoğu kararın yetkililerin baskısı altında alındığını söylüyordu. Kısa bir süre sonra Kudeşkina, Rusya’da yargıçların statüsünü düzenleyen yasayı ihlal ettiği gerekçesiyle mesleğinden men edildi. Söz konusu yasa, “yargının otoritesini küçük düşürücü her şeyden kaçınması gerektiğini“ içeriyor.

Ancak 2003 yılında 18 yıllık yargıçlık tecrübesine sahip olan Kudeşkina hakkında tek bir şikâyet dahi geldiğine işaret ederek, "Burada benim insan ve yurttaş olarak ve ayrıca yargıç olarak haklarım zedelendi. Çünkü yargıçlar da Rusya Federasyonu’nun tüm vatandaşları gibi ifade özgürlüğü hakkına sahiptir“ diyor.

Henüz yargıçlığa geri dönemedi

Kudeşkina haklarını geri alabilmek için Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurdu. Dava, 2009 yılı Şubat ayında tamamlandı. Kararda, Kudeşkina’nın meslekten men edilmesinin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 10’uncu maddesinin ihlali anlamına geldiği belirtildi.

Rus adaletinin kararı, yasaya aykırı bulundu ve Rusya’nın Kudeşkina’ya 10 bin Euro tazminat ödemesine karar verildi. Rusya Yüksek Mahkemesi'nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin kararına itiraz başvurusu ise kabul edilmedi. Eylül ayında tazminatını alan Kudeşkina, ancak hâlâ yargıçlığa geri dönemedi.

Bu durumda mesleğini icra etme şansının olmadığını söyleyen Kudeşkina, içinde bulunduğu durumu şöyle anlatıyor: "Gerçek şu ki, sicilimde iftira niteliğindeki nedenlerden dolayı görevden men edildiğim yazılı. Bu nedenler, rüşvet almak ya da kasten haksız hükümde bulunmak olarak anlaşılabilir. İş ararken herkese, adaleti eleştirdiğim için görevden alındığımı anlatamam.“

Hodorkovski de yanıt bekliyor

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nden cevap bekleyen bir başka isim ise Rus petrol devi Yukos'un eski patronu Mihail Hodorkovski. Hodorkovski’nin avukatı olan Karina Moskalenko, müvekkilinin üç şikâyeti ile ilgili yanıt bekliyor.

Moskolenko, "Her gün, ilk davada bir karar bekliyoruz. Bu, tutukluluk koşulları, gözaltı süresinin uzunluğu ve tutuklanmasının yasaya uygunluğu ile ilgili. Olayın siyasi gerekçeleri olduğu yönünde kanıtlar söz konusu. Hodorkovski davasının ardında Rus güçlerinin çıkarlarının bulunduğunu ortaya koyuyoruz. Bunu kanıtlayan çok sayıda belge sunduk“ diyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Jegor Winogradow / Çeviri: Başak Sezen

Editör: Ahmet Günaltay