Sırada 15 ülke daha var
2 Haziran 2005
AB’de 25 üye ülkenin 12’si Anayasa anlaşması konusunda kararını verdi. Bunlardan 10’u metni onayladı. Avrupa Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso hatta daha da iyimser bir bakış açısıyla, Anayasa’yı onaylayan ülkelerin nüfusunun, AB nüfusunun yaklaşık yüzde 49’unu oluşturduğunu vurguluyor.
Ancak hesap başka türlü de yapılabilir. 12 ülkeden sadece üçü referandum yaptı ve iki referandumdan açık farkla ‚hayır’ yanıtı çıktı. Referandum yapanlardan sadece İspanya, Şubat ayında büyük çoğunlukla “evet“ dedi. Bu arada kamuoyu yoklamaları, oy kullananların çoğunun, neye oy verdiğini bilmediğini ortaya koyuyor.
Sorun referanduma gidecek ülkelerde
Referanduma gitmek yerine oylamayı mecliste yapan ya da yapacak toplam 15 ülke var. Bu ülkelerin hemen hemen hepsinde Anayasa’nın onaylanması için yeterli çoğunluk mevcut. Ancak sorun, referanduma gidecek ülkelerde yaşanıyor. Temmuz ayında Lüksemburg, Eylül’de Danimarka, Ekim’de Portekiz referanduma gidecek. Önümüzdeki yıl referandum yapma olasılığı bulunan ülkeler de Çek Cumhuriyeti, İngiltere, İrlanda ve Polonya.
10 Temmuz’da referanduma gidecek Lüksemburg’da şüphecilerin sayısı artıyor. Sonbaharda referandum planlayan Danimarka ve İrlanda’da da seçim sonucu kestirilemiyor. Polonya’da referandumun Ekim başında Cumhurbaşkanlığı seçimleri ile aynı günde yapılma olasılığı var. Anayasa’nın yürürlüğe girmesi durumunda Polonya’nın karar alma mekanizmasındaki ağırlığı azalacak. Bu durum, Anayasa karşıtlarını güçlendirebilir.
Önümüzdeki yıl Haziran ayında sandık başına gitmesi beklenen Çek Cumhuriyeti’nde durum daha da zor. Çek Cumhuriyeti’nde bizzat Cumhurbaşkanı Vaclav Claus Anayasa’ya karşı. Geriye İngiltere kalıyor. Halkına referandum sözü veren İngiltere Başbakanı Tony Blair’in, Fransa ve Hollanda’daki sonuçların ardından bu planı rafa kaldırabileceği yönünde spekülasyonlar yapılıyor.
Gözler liderler zirvesinde
Avrupa Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso, Hollanda referandumunun ardından yaptığı açıklamada üye ülkelerden, AB liderler zirvesi öncesinde tek taraflı adımlar atmamalarını istedi. 16-17 Haziran tarihlerinde yapılacak AB liderler zirvesinden bundan sonra ne yapılacağı ile ilgili yeni öneriler çıkabilir.
Avrupalı liderlerin Anayasa oylama sürecini tamamen durduracak bir karar alması beklenmiyor. Bu durumda 2006 yılı Ekim ayına kadar oylamalar devam edecek. Ve bu sürenin sonunda en az 20 ülke ‚evet’ demiş olursa, Anayasa’nın hala kurtarılabilir olup olmadığına devlet ve hükümet başkanları karar verecek.