Sırbistan’da Miloşeviçsiz 5 yıl

Toplam 18 siyasi partinin birleşmesiyle kurulan Sırbistan Demokratik Muhalefeti’nin cumhurbaşkanlığına aday gösterdiği Vojislav Kostunitsa, 2000 Eylülü’ndeki seçimden zaferle çıkmıştı. Eski Yugoslavya Federal Cumhuriyeti’nin tek lideri Slobodan Miloşeviç yenilgiyi kabul etmeye yanaşmayınca, muhalefet lideri Zoran Cinciç ve öğrenci hareketinin önderliğinde genel grev başlatıldı.

5 Ekim’de Belgrad’da düzenlenen büyük gösteriye bütün ülkeden onbinlerce kişi katıldı. Çığ gibi büyüyerek sayıları yüzbinleri bulan göstericiler parlamentonun kapısına dayandılar. Koro halinde Miloşeviç’i lanetliyor ve Kostunitsa lehinde tempo tutuyorlardı.

Belgrad’da gizli pazarlık

Gerginlik artıyordu. Miloşeviç, özel polis kuvvetlerinden kalabalığa ateş açılmasını, ordudan da göstericilere havadan saldırı düzenlenmesini istemişti. Ama komutanlar bu emre uymadı. Sadece parlamento önünde ve devlet televizyonunun merkezinde silah sesleri duyuldu.

Muhafazakar milliyetçi Kostunitsa, muhalefet hareketinin sol - liberal kanadına haber vermeksizin Miloşeviç ile buluşmuştu. Buluşmadan birkaç saat sonra Miloşeviç televizyondan halka seslenerek, Koştunitsa’yı kutladığını ve Yugoslavya halkına başarı dilediğini söylüyordu.

Muhalefet bölünüyor

Çok geçmeden, başbakanlık görevini üstlenen Zoran Cincic ile Kostunitsa anlaşmazlığa düştüler. 2001 yılında Cincic, Miloşeviç’i tutuklatıp La Hey’deki Savaş Suçları Mahkemesi’ne teslim etmek istiyordu. Kostunitsa önce karşı çıktı. Ama sonunda Cincic’in dediği oldu. Muhafazakarlar, parlamentoda Cincic’den desteği çektiklerinde, Başbakan demokratik muhalefetten, Miloşeviç’li geçmişin defterini bir daha açmamak üzere kapatmalarını istiyordu.

Cincic bu konudaki sıkıntısını, “6 Ekim’de bütün hakim, polis ve kamu televizyonu görevlilerini açığa almak istediğimde parlamentonun beni desteklemeyeceğini biliyordum. Zaten çoğunluk bana en nadir durumlarda destek verdi” şeklindeki sözleriyle dile getirmişti.

Dolayısıyla iktidar mücadelesi demokrasiye geçişi zorlaştırdı. Yugoslavya’nın, Sırbistan - Karadağ Cumhuriyeti’ne dönüşmesiyle cumhurbaşkanlığını kaybeden Kostunitsa, seçimle yeniden Sırbistan Başbakanı oldu. Siyasi rakibi Cincic ise 2003 yılında Sırp mafyasıyla savaş suçluları tarafından katledildi.

AB’den gelen sürpriz davet

Kostunitsa, AB’nin hafta başında ortaklık görüşmeleri önermesiyle dış politikada önemli bir başarı kazandı. Başbakan bu moralle reformları hızlandıracaklarını duyurdu. Ancak bağımsız gözlemciler ve yerli medya ise Sırbistan’ın son beş yılda demokrasi ve piyasa ekonomisine yaklaşmayı başaramadığını, yolsuzluk ve siyasi rakiplere yapılan baskıdan da Kostunitsa’nın sorumlu olduğunu öne sürüyorlar.