Hilfsprogramme Roma

Güney Avrupa ülkelerindeki Romanların topluma uyum sağlamaları konusunda AB çeşitli yardım programları uyguluyor. Ancak sonuçlar çoğunlukla istenildiği gibi olmuyor. Almanya’dan Sırbistan’a gönderilen Romanlar için de destek çok geç geldi. Nedenlerden biri yetkililerin yerine getirilmesi zor talepleri, diğeri ise ülkelerinden alınıp Sırbistan’a gönderilen Romanların kendilerini izole etmeleri.

Novi Pazar, Sırbistan’da Romanların yerleşim yerlerinin bulunduğu küçük bir kent. Belediye meydanındaki çiçek tarhları, temiz caddeler, sayısız spor kulübü göze çarpıyor. Burası konfor görüntülerinin hâkim olduğu bir kent. Ancak bu herkes için geçerli değil. Orada yaşayan bir Roman, "Almanya benim memleketimdi. Burada hayat oradaki gibi iyi değil. İçecek su yok, duş alamıyorsunuz. Burada hayat berbat. Yugoslavya’dan nefret ediyoruz. Burası bizim vatanımız değil. Almanya’da büyüdük. Buradaki hayat bizler için çok karmaşık. Çoğu kişinin hayatı mahvoldu" diyor.

Zorluklar bitmek bilmiyor

Novi Pazar'da bir Roman yerleşim bölgesi var ama bulmak kolay değil. Ahşap kulübelerden oluşan bu gecekondu bölgesinde, elektrik yok ve sadece tek bir su pompası bulunuyor. Yıllar önce Almanya'dan gönderilen Romanlar orada yaşıyor. Sadece yetişkinler değil, çok sayıda genç de bulunuyor. Aileleriyle uzun süre yurt dışında bulunan çocuklar, ilkokulda Sırpça eğitim alıyor.

Sırbistan’daki Romanlar sürekli benzer problemlerle karşılaşıyor. Yetkilileri ziyaretlerinde kendilerinden üstesinden gelemeyecekleri şeyler isteniyor, kendilerini reddedilmiş hissediyorlar. Kent idaresi iki taraf arasında güven oluşturmak için bir denetçi atasa da bu durum değişmemiş.

Sırbistan'da yaşayan Roman, "Bu, çocuklar için büyük bir problem. Hiçbir şey yapamıyorlar. Şimdi bu dili konuşamıyorlar, kendilerini Alman gibi hissediyorlar. Almanya’dan gönderilen çocukların burada bir gelecekleri yok. Bizler çamurun içinde, sokaklara gönderildik" ifadelerini kullanıyor.

Sırbistan kalkınma fonlarından yararlanamıyor

Sırbistan’da yaşayan bu Roman şimdi AB’nin Novi Pazar’a gönderdiği Roman yardım programından yararlanıyor. 27 AB ülkesinden 12’si yardım programı hazırladı. AB adayı Sırbistan da bundan faydalanabiliyor. Ancak Romanya, Bulgaristan, Slovenya ve Çek Cumhuriyeti gibi AB üyelerinden farklı olarak, Sırbistan Roman gecekondularını yıkmak ve onları konut inşaatıyla desteklemek için bölgesel kalkınma fonlarından yararlanamıyor. AB içinde bu mümkün.

Ancak daha büyük bir problem söz konusu. Var olan bol kaynaklara rağmen, milyarlarca euroluk meblağlar Romanların entegrasyonu için kullanılmıyor. Para var fakat sıklıkla onu kullanmak için gerekli ilgi yok. Avusturya'daki Roman halk gruplarının özel temsilcisi Rudolf Sarkösi, bunun nedenini bildiğini düşünüyor: "Öncelikle Asya bölgesinden gelen koyu tenli bir halk olduğumuz için. Bir kez yabancı olan her şey reddedildi. Daha sonra bu, bu insanlarımızın sürekli köylerin sınırlarına yerleştirilmesi şeklinde gelişti. Ben kendim de Burgenland’da köyün sınırlarına yerleştirildiğimizde bunu bizzat yaşadım.“

AB'den talepleri neler?

Yapılması gereken çok şey var. Bazı Güney Avrupa ülkelerinde ayda 50 euroyu zor bulan sosyal yardımlar yeterli değil.

Sarkösi, "Çaresizlik had safhada. İnsanlara bir meşguliyet kazandırmaya bakılmalı. Çünkü hiç bir şey yapmadan ayın ilk ya da son günü para alındığında, o zaman oturup beklemek çok kolay. Ancak eğer bunu savunuyorsam o halde bir şeyler yapmalıyım" şeklinde konuşuyor.

Sarkösi'nin Romanlarla ilgili siyaset konusunda AB'den bir de talebi var: Sorumluluk üstlenecek özel bir komisyon üyesinin görevlendirilmesi.

© Deutsche Welle Türkçe

Andreas Meyer-Feist / Çeviri: Başak Sezen

Editör: Ahmet Günaltay