020810 Kuwait Irak Ölverschmutzung

Eski Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin, 20 yıl önce, 2 Ağustos 1990 tarihinde, komşu ülke Kuveyt'in işgal edilmesi emrini vermişti. Irak Ordusu'nun çekilmesini sağlamak için aylarca süren ve sonuç vermeyen çabalar sonrası, 1991 yılının ocak ayında ABD, BM'nin desteğiyle "Çöl Fırtınası Operasyonu"nu başlattı. Önce hava saldırıları yapıldı, ardından da karacı birlikleri Irak'a girdi. Kuveyt şubat ayı sonunda kurtarılmıştı. Ancak Irak birlikleri çekilmeden önce Kuveyt'e zehirli bir miras bıraktı: Göl büyüklüğündeki ham petrol birikintileri çevreye yıllardır zarar vermeye devam ediyor.

Bilim adamı ve aynı zamanda 20 yıl önceki Irak işgalinin yol açtığı ekolojik zararı ortadan kaldırmak için yaklaşık bir yıl önce kurulan "Kuveyt Ulusal Odak Noktası" adlı birimin başkanı olan Reda El Hasan, bir keçeli kalemle Kuveyt haritası üzerinde iki sarı daire çiziyor. El Hasan, bu iki bölgede Kuveyt'in petrol arazilerinin bulunduğunu söylüyor.

Irak birlikleri 798 petrol kuyusunu yaktı

Orada aynı zamanda El Hasan'ın bir "kâbus" olarak nitelendirdiği şey de bulunuyor. El Hasan, "Saddam hükümeti, Kuveyt'ten çıkarıldıkları zaman, her şeyi yakacaklarını açıkça ifade etti. Ve aynen dedikleri gibi 798 petrol kuyusunu ateşe verdiler. Bir süre sonra bazı kuyular basınç kaybetti ve söndü. Ancak ham petrol fışkırmaya devam etti. Çöldeki çukur bölgelerde toplandı" açıklamasını yapıyor.

Son yanan kuyular da ancak Irak askerleri Kuveyt'ten uzaklaştırıldıktan bir kaç ay sonra söndürülebildi. Fakat akan petrol bugüne dek çölde kaldı. Petrol, kısmen metrelerce derinlikte olan ve toplam 60 kilometrekareyi bulan yaklaşık 2 bin 400 gölde toplandı. Bunun yanı sıra Suudi Arabistan sınırında yüz kilometreden uzun bir hat boyunca uzanan siperler var. Saddam Hüseyin, siperleri aniden harekete geçebilecek müttefiklere karşı savunma amacıyla ham petrolle doldurup ateşe vermişti.

Reda El Hasan, "Petrol göllerinin fiziksel ve kimyasal özellikleri bugüne kadar tamamıyla değişti. En hafif öğeler buharlaşırken daha ağır olanlar kaldı. Bunlar arasında ateşi söndürmekte kullanılan toprak ve deniz suyu tuzu da var. Yani çok katı ve çamur gibi bir balçık oluştu" diyor.

50-60 milyon metreküp petrol atığı

BM, çevreye verilen zararların karşılanması için 3 milyar dolar maddi destek sözü verdi. Bu tutarı ödemesi gereken ise Irak. Çoğu Kuveytli, savaş sona ereli 20 yıl geçmiş olmasına rağmen, petrol göllerinin ortadan kaldırılamamış olmasına tepki gösteriyor.

Ancak Reda El Hasan, etrafa yayılmış olan petrolle mücadelede geleneksel metotların söz konusu olmadığına dikkat çekti: "Bir kepçe al, petrolü bir atık alanına doğru kürele, orada depola ve üzerine kum dök! Hayır, bunları unutun. Bu sadece sınırlı kirlenmelerde işe yarar. Bizim ise tahminen 50-60 milyon metreküp civarında petrol bulaşmış, balçıklaşmış toprakla uğraşmamız gerekiyor. Bunu bir yerde depolamak, o yüzeyi artık hiçbir şekilde kullanamamak anlamına gelir."

Gerekli teknoloji mevcut değil

Petrol göllerinin ortadan kaldırılmasını zorlaştıran bir faktör daha var. Uzmanlar, çoğu gölün tabanında patlamaya hazır bombalar bulunduğunu tahmin ediyor. Ancak henüz, tabanda ne bulunduğunu tespit etme amacıyla zehirli balçığı inceleyebilecek bir teknoloji yok. El Hasan, Saddam'ın Kuveyt'e bıraktığı bu korkunç mirasın daha uzun yıllar orada kalmasından endişe ediyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Carsten Kühntopp / Çeviri: Başak Sezen

Editör: Ahmet Günaltay