Sandıktan kaos çıktı

Piyasalarda korku büyük. Dünya genelinde borsalar düşüşe geçerken, Euro da değer kaybetti. Malî krizin pençesindeki İtalya’da istikrarlı bir hükümetin kurulamaması halinde, Avrupa’daki borç krizinin derinleşmesinden korkuluyor. Avrupa Birliği'nde gözler İtalya'ya çevrilmiş durumda. Alman ekonomistler de İtalya'daki seçimlerin Euro krizine etkisini Deutsche Welle'ye değerlendirdi.

Resesyonun pençesinde

Euro Bölgesi’nin üçüncü büyük ekonomisi, derin bir resesyonun pençesinde. İtalyan ekonomisi, 2012'nin ardından bu yıl da daralmaya devam ediyor. Ülkedeki işsizlik oranı yüzde 11’in üzerine çıktı, her iki gençten biri işsiz. İtalyanların Başbakan Mario Monti’nin hayata geçirdiği reformların işe yarayacağına dair şüpheye düşmesi, Avrupa Birliği’ne eleştirel yaklaşan siyasi hareketleri güçlendirdi. Seçimlerde oyların yarısı eski Başbakan Berlusconi ile komedyen Beppe Grillo’ya gitti.

Deutsche Bank ekonomistlerinden Nicolaus Heinen, bu sonuca yol açan sebepleri karıştırmamak gerektiğinin altını çiziyor: “İşsizlik oranları yüksek, gençler arasındaki işsizlik ise zaten çok yüksek. Ama bunlar hayata geçirilen reformların bir sonucu değildir, aksine bunlar 10 yıldan uzun bir süredir kötü işleyen ekonominin ve iş vereninin lehine, işsizlerin ise aleyhine birikmiş olan sorunların bir sonucudur.”

Monti'nin çabaları başarısız görülüyor

Heinen’e göre, İtalya’da iş sözleşmesinin feshedilmesi yıllar aldığı için işletmeler, işe yeni çalışan almaktan çekiniyor. Ekonomi uzmanı, Mario Monti’nin reform çabalarının ise kimse üzerine düşeni yerine getirmediği için başarısız olduğunu kaydediyor. Öte yandan ekonomi profesörü Başbakan Monti’nin kamu bütçesini sağlamlaştırmadaki çabaları İtalya dışında övülürken, İtalya'da ise bu, kamu harcamalarının kısılması ile değil de vergi artışı ile elde ettiği için eleştiriliyor.

Jena Üniversitesi’den ekonomi profesörü Andreas Freytag, Monti’nin politikalarının İtalya’daki her kesimi hayal kırıklığına uğrattığını belirtiyor: “Bugüne kadar işleyen sistemin faydasını görüp Monti’nin reformlarının bunu engellediğini düşünenler de ekonomide daha fazla canlılık beklentisi içinde olan diğerleri de hayal kırıklığına uğradı.”

'Yatırımcının güveni sarsıldı'

Feytag, reform girişimlerinin bir diğer zayıf yönünün de krizi uzaması ve yatırımcının güveninin sarsılması olduğunu kaydediyor. Bremer Landesbank’ın baş iktisatçısı Volker Hellmeyer de seçmenin Monti'yi protesto ettiği seçimlerin, İtalya’ya epey pahalıya mal olacağını düşünüyor: “İlk tepkilerden, hisse senedi piyasası ve yatırım faaliyetlerinin olumsuz etkilendiğini görüyoruz. Ayrıca uzun vadeli İtalyan devlet tahvillerinin risk primi yüzde 0,5’ten daha fazla arttı.”

Bu durum, diğer kriz ülkeleri İspanya ve Portekiz’in devlet tahvillerini de olumsuz etkiledi. Ortaya çıkan bu tablo da Avrupa'daki krizin tırmanacağı endişesine yol açıyor.

'Borç krizi tırmanmaz'

Ancak Deutsche Bank’ın ekonomistlerinden Nicolaus Heinen tüm bu olumsuz gelişmelere rağmen, borç krizinin tırmanacağını düşünmüyor. Zira Avrupa Merkez Bankası ne pahasına olursa olsun Euro’yu kurtarmak için her şeyin yapılacağı sözünü verdi. Ancak ekonomi uzmanlarına göre bu da başka bir tehlikeyi beraberinde getiriyor. Zira ekonomistler bu durumun ilelebet devam edemeyeceği uyarısında bulunuyor.

Ekonomi Profesörü Freytag, Avrupa Merkez Bankası’nın borç krizinin dindirilmesinde geçici bir süre için başarı sağlayabileceğini ancak uzun vadeli bir başarı için kefillik sorunun halledilmesinin önemini vurguluyor: “Kim borçlanıyorsa, aynı zamanda sorumluluğu da kendi üzerine almalı, kendisinin kefili olmalıdır, gerektiğinde de iflas edebilmelidir. Bu, diğer AB ülkelerindeki vergi mükelleflerinin omuzlarına yüklenemez. Bu durum, Euro Bölgesi içinde memnuniyetsizliğe, yanlış anlaşılmalara ve kızgınlığa yol açar ve uzun vadede Avrupa projesine zarar verir.”

Jena Üniversitesi’den ekonomi profesörü Andreas Freytag, “Ortak para birimi Euro’nun sonunu, bu kefillik sorunu getirirse hiç şaşırmam” diye konuşuyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Danhong Zhang/Başak Demir

Editör: Hülya Schenk