Sosyalizmin en güzel siması

Katarina Witt, 1994 yılında yayımlanan “Zorunluyla Serbest Figür Arasında” adlı özgeçmişinde şöyle diyor: “Öğleden sonraları kız arkadaşlarımla birlikte kapalı solona gideriz. Çok istekliyim. Koşup sıçrıyorsun ve herkes seni seyrediyor. Bu spor tam bana göre, başaracağımdan da adım gibi eminim.”

Buz üzerinde koşmak, sıçramak ve seyirciyi büyülemek, onun için biçilmiş kaftandı. Artistik buz pateninindeki tüm zamanların en başarılı sporcusu, 1970 yılında SC Karl-Marx-Stadt Kulübü’nde başlayan parlak, ama aynı zamanda tartışmalı kariyerini 2008 yılında noktaladı.

Dansla gelen başarı

Katarina Witt, Alman Demokratik Cumhuriyeti’nin başarılı antrenörü Jutta Müller tarafından keşfedilmesinden bir yıl sonra 1976 Çocuk ve Gençlik Oyunları’nda ilk altın madalyasını kazanırken 11 yaşındaydı.

Küçük Kati, Doğu Almanya’nın örnek sporcusu olmuştu. Sosyalist Gençlik Örgütü’nün (FDJ) gözbebeği idi. Ailesi son derece mütevazı bir hayat sürdürüyordu. Özel ders alıyor, kalan zamanını antrenmanla dolduruyordu.

Yetenek ve çekiciliği gayret ve azmiyle birleşince, başarı basamaklarını hızla çıkmaya başladı. 1981 – 88 yılları arasında Alman Demokratik Cumhuriyeti şampiyonu oldu. Uluslararası müsabakalardaki birincilikleri saymakla bitmez. 1983’ten itibaren aralıksız altı kez Avrupa Şampiyonası’nı kazandı. 1984 Saraybosna Olimpiyatları’nda altın madalyanın sahibi oldu. Artistik buz pateninde dünya şampiyonluğuna da dört kez adını yazdırdı.

Sosyalizm, kapitalizm, sosyalizm, kapitalizm

1988 yılındaki Calgary Kış Olimpiyat Oyunları “Marx’ın güzel kızı”nı bütün Almanya’nın spor idolü yaptı. Doğu’da ve Batı’da herkes ona hayranlık duyuyordu. En azından sporsever Almanların kafasındaki duvarın yıkılmasını sağladı. Toplum düzenleri arasındaki fark ise kaldı. Katarina Witt, Amerikalı Debi Thomas ile yaptığı altın madalya mücadelesini anlatırken, “Tam bir sınıf mücadelesiydi, Amerikalılar da biz de öyle düşünüyorduk. Rejimler yarışıyordu” diyor.

Kapitalizmin havasını koklamaya ve sporcu olmasının verdiği seyahat özgürlüğünün tadını çıkarmaya küçük yaşta başlamıştı. 1988 Calgary Olimpiyatı’ndan sonra aktif spor hayatına veda edip şov dünyasına adım attı. 1988 ve 89 yıllarında Amerikan buz revüsü Holiday on Ice ile turneye çıktı. Sosyalist Alman Demokratik Cumhuriyeti’nde sansasyon sayılan bir kariyerdi bu. Böylece, duvarın kalkmasından sonra müdavimi haline geleceği ünlüler kervanına katılmış oluyordu.

Sosyalizmin en güzel yüzünden “SED imtiyazlısı”na

Alman Demokratik Cumhuriyeti, yıllarca onun spordaki başarısından yararlandı. Buz balerini aynı zamanda ülkesine döviz de kazandırıyordu. Revülerde kazandığı paranın yarısını devlet alıyordu. Parti önde gelenlerinin “sevgilisi” olduğundan bazı imtiyazlardan da yararlanıyordu. Otomobili ve çamaşır makinesi vardı. Kansız devrimden sonra ayrıcalıklarından dolayı çok eleştirildi.

Zaten rüzgarı karşısına almıştı. Daha önce Kati Witt’i sosyalizmin en güzel çehresi olarak tanımlayan Bild gazetesi, şimdi ona “Sosyalist Birlik Partisi (SED) ajanı” diyordu. 1992 yılında medyada yer alan, Alman Demokratik Cumhuriyeti’nin Devlet Güvenlik Teşkilatı STASI adına muhbirlik yaptığına dair haberleri mahkeme kararıyla tekzip ettirdi. Teşkilatın arşivlerini denetlemekle görevli özel dairenin sözcüsü David Gill, “profesyonel buz pateni sporcusu Witt’in devlet güvenlik teşkilatıyla ilgili geçmişine dair inceleme yapmak ve Doğu Alman gizli servisiyle bağlantısı olup olmadığını araştırmak için herhangi bir neden bulunmadığını” açıkladı.

İmtiyazlılar ve izlenenler

Bu yayınlardan on yıl sonra Katarina Witt, Devlet Güvenlik Teşkilatı’ndaki dosyasının yayınlanmasını önlemek için mahkemeye yaptığı başvuruyu geri çekti. Eski Doğu Alman güvenlik arşivlerini değerlendiren resmi dairenin başkanı Marianne Birthler, 2002 yılının Şubat ayında Katarina Witt dosyasının açılmasının Berlin İdari Mahkemesi tarafından yasaklandığını ve arşiv bilgilerine göre Katarina Witt’in Doğu Alman gizli servisinin imtiyazlıları arasında yer aldığını açıkladı.

Doğu Alman gizli servisi ile olan ilişkisinin Witt açısından olumsuz yanları da vardı. Devlet Güvenlik Teşkilatı arşiviyle yetkili dairenin imtiyazlı sınıfına dahil ettiği Katarina Witt, 1973 yılından itibaren gizli servis tarafından aralıksız izlenmişti. 181 sayfası kamuoyuna açıklanan kapsamlı sicili Katarina Witt’i şoke etti. Özgeçmişinde şu satırlar yer alıyor: “Bazı şeyleri keşke hiç öğrenmeseydim. Muhbir değildim ama direnişçi de olmadım. Mağdur değil, olsa olsa obje olabilirdim.”

Stephanie A. Hiller, Çeviri: Ahmet Günaltay
Editör: Hülya Köylü