Sovyetler'den kalan denizaltılar korkutuyor

Sovyetler Birliği’nde ilk nükleer denizaltı 1958 yılında hizmete girdi. İlerleyen yıllarda toplam dört tersanede denizaltıların üretilmesine devam edildi. Artık tarihe karışan Sovyetler Birliği, 250 nükleer denizaltıyla dünyanın en büyük filosuna sahipti. Büyük bölümü hizmet sürelerini tamamlayan denizaltılar, şimdi Rusya’nın limanlarında sökülecekleri günü bekliyorlar.

İzvestiya gazetesine göre, demonte edilecek denizaltıların sayısı 185’i buluyor. Ancak bu rakam, resmi makamlar tarafından doğrulanmıyor. Rus yetkilileri, gizliliği gerekçe göstererek konuya ilişkin somut bilgiler vermekten kaçınıyor. 1998 yılında nükleer denizaltılarla ilgilenme görevi Atom Enerjisi Bakanlığı‘na devredildi. Ancak bakanlık yeterli mali kaynağa sahip olmadığından yabancılar yardıma davet edildi. Yaptığı bir film nedeniyle cezaevinde yatmak zorunda kalan çevreci gazeteci Grigori Pasko, olayın ardındaki ikileme işaret ediyor:

”Rusya bir yandan nükleer denizaltılara ilişkin tüm bilgileri gizli tutmaya çalışıyor, diğer yandan sorunun üstesinden gelebilmesi için kendilerinden bilgi sakladığı yabancıların sermayesine ihtiyacı var. Yalnızca Japonya bu işlem için 200 milyon dolar ayırdı. Bu para ile 4 yıl içinde 42 nükleer denizaltının demonte edilmesi gerekiyor. Oysa mevcut tesislerde her yıl bir nükleer denizaltı sökülebiliyor. 42 denizaltının ne kadar sürede demonte edilebileceğini varın siz hesaplayın.”

Yardım önerileri

Kanada’da iki yıl önce yapılan G-7 zirvesinde de Rusya’ya bu konuda yardım taahhüdünde bulunuldu. Almanya da 300 milyon Euro ayırmış durumda. Uluslararası toplum Rusya’yı nükleer atıklarla ilgili daha duyarlı davranmasını beklese de Rusya’da çevreci düşünce siyasette kendine yer bulamıyor. Çevreci Pasko devam ediyor:

”İnsanlar günü kurtarmaya çalışıyor, çocuklarını yetiştirebilmek ve okul giderlerini ödeyebilmek için yeterli parayı bir türlü biraraya getiremiyorsa, çevre de pek umurlarında olmuyor. Çevrenin 10 ya da 50 yıl sonra ne olacağını düşünmüyorlar. Nükleer denizaltıların neden olduğu nükleer kirlenme gözle görünür, elle tutulur olmadığından yaşamlarını da etkilemeyeceğini sanıyorlar.”

Çelişki yaratan bir başka durumsa, hizmet süresini tamamlayan nükleer denizaltıları çevreye zarar vermeden emekli etmek için yeterli paraya sahip olmadığını söyleyen Rusya’nın hala yeni denizaltılar inşa ediyor olması. Rus donanması, Gephard tipi bir nükleer denizaltıyı filosuna kattı.