Suriye'ye kara harekatı mümkün mü?

Paris katliamı sonrasında Suriye’de geniş kapsamlı bir kara harekatının sesleri duyulmaya başlandı. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry'nin Suriye'nin kuzey sınırının 98 km'lik bölümünü IŞİD'den arındırmak için Türkiye ile operasyona hazırlandıklarını açıkladı. Öte yandan G-20'den kara harekatına ilişkin bir karar çıkmamasına rağmen, Cumhurbaşkanı Erdoğan da dün gece katıldığı bir TV programında "Şu an kara harekatı yapacak güçler hazır" diyerek koalisyon güçleri ile ortak hareket etmeye hazır olduklarını kaydetti. Son dönemde Rusya’nın da bölgeye askeri yığınak yapması ile neredeyse tüm büyük devletlerin sahne aldığı Suriye coğrafyasında gerçekleştirilecek bir kara harekatının gündeme gelmesi, Suriye krizinde yeni bir dönemin başladığına işaret ediyor.

Bugüne kadarki en etkili işbirliği

Öte yandan Viyana’da gerçekleştirilen Suriye müzakerelerinde, ülkedeki ateşkesin sağlanması konusunda bir yol haritası belirlendiği belirtiliyor. Suriye hükümeti ile muhalefet arasında gerçekleştirilmesi planlanan ateşkes, IŞİD ve diğer terörist gruplarla mücadeleden ayrı ele alınacak. Bu kapsamda tarafların Cenevre Sözleşmesi çerçevesinde ve BM himayesinde 1 Ocak’tan önce masaya oturması hedefleniyor. Tüm bu gelişmelerle beraber Türkiye’nin bölgedeki rolü de yeniden gündeme gelmiş durumda. Dışişleri Bakanı Feridun Sinirlioğlu’nun Antalya’daki G-20 Zirvesi sonrasındaki “Sınırımızdaki DAEŞ varlığının sona erdirilmesi konusunda bazı planlamalarımız var. Bu planlar tamamlandığında operasyonlarımız devam edecek, sürdürülecek. Bunu önümüzdeki günlerde göreceksiniz” sözleri de Suriye’nin güney sınırında yeni bir kapsamlı operasyonun yakın olduğunu gösteriyor.

Peki koalisyon güçleri ve Türkiye ordusu, Suriye’nin kuzeyinde IŞİD’e karşı bir kara operasyonu yapacak mı? DW Türkçe Servisi’ne son gelişmeleri yorumlayan uzmanlar, IŞİD'e karşı oluşturulan ve Rusya’nın da dahil olduğu yeni koalisyonun karadan ve havadan bugüne kadarki en etkili saldırıya hazırlandığında hemfikir.

Geniş tabanlı koalisyon dönemi

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin Suriye sorununu çözmekte yetersiz kaldığını hatırlatan Özyeğin Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mesut Caşın, son dönemde Rusya’nın bölgede askeri varlık göstermesiyle birlikte denklemin değiştiğini dile getiriyor. G-20’de özellikle ABD tarafından verilen mesajların IŞİD ile mücadelede daha kapsamlı ve geniş tabanlı yeni bir dönemi işaret ettiğini vurgulayan Caşın, bu noktada operasyonun ne şekilde yapılacağının önem kazandığına dikkat çekiyor. ABD özel güçlerinin eğittiği yerel muhalif unsurların karadan yürüteceği bir saldırıya Türkiye’nin de sınırlarından topçu atışı ve hava saldırılarıyla destek olabileceğini anlatan Mesut Caşın, söz konusu operasyonun amacının IŞİD’i Suriye’nin kuzey sınırından ülkenin içlerine doğru püskürtmek olacağını kaydediyor. Öte yandan 2. Dünya Savaşı’ndan sonra ilk defa ABD, Fransa, İngiltere ve Rusya’nın istihbarat paylaşımı konusunda işbirliğine gittiğine ve ortak hareket etme kararı aldığına dikkat çeken Prof. Caşın, “Unutmayalım ki Paris saldırısından sonra Hollande ‘savaş hali’nde olduklarını ilan etti. Bu açıklama, Fransa’nın da bu konuyu büyük bir kararlılıkla ele alacağını gösteriyor. Hollande’nin önümüzdeki günlerde ABD ve Rusya ile gerçekleştireceği mekik diplomasisi operasyonun kapsamı ve amacı konusunda belirleyici olacak” değerlendirmesinde bulunuyor.

Peki Türkiye’nin PYD’ye ilişkin çekinceleri ortadayken, Türkiye-Suriye sınırında ortak harekat nasıl gerçekleşecek?

“Farklı noktalardan koordineli saldırı”

Bilge Adamlar Stratejik Araştırmalar Merkezi (BİLGESAM) Başkanı Doç. Dr. Atilla Sandıklı, bu sorunun yanıtının harekatın şeklinde gizli olduğunu söylüyor. Olası bir kara operasyonunda ÖSO ve Türkmen Tugayları’nın Türkiye’nin desteği ile hareket edeceğini, PYD’nin ise Türkiye’nin hassasiyetleri gözetilerek ‘Suriye Demokratik Güçleri’ adlı oluşuma dahil edileceğini ifade eden Sandıklı, “Türkiye’nin güvenlikli bölge talebi de ‘terörden arındırılmış bölge’ tanımı ile yeniden ele alınıyor. Olası ihtimal IŞİD’e karşı tek bir noktadan değil birkaç farklı bölgeden saldırı olacağı. Yerel muhalefet, ABD, Türkiye ve Rusya koordineli şekilde farklı noktalardan harekat başlatabilir” diye konuşuyor. Zaten bir süredir Rakka’yı ele geçirmeye yönelik bir kara harekatı projesi üzerine çalışıldığını anlatan Sandıklı, “Ben böylesi bir harekat için çok fazla beklemeyeceğimizi düşünüyorum. Önümüzdeki haftalarda olabilir” diyor.

“Topyekün savaş olmaz”

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) Strateji Uzmanı Dr. Nihat Ali Özcan ise ‘kara harekatı’ denince Türkiye, ABD ve Rusya ordusunun topyekün Suriye’ye girişinin akla gelmemesi gerektiğini söylüyor. Bu ülkelerin bir yandan yerel muhalefet güçlerine lojistik ve eğitim desteği verirken diğer yandan özel kuvvet birimlerince 50-60 kişilik kuvvetlerle sınırı geçip savaşabileceğini dile getiren Özcan, şu değerlendirmeyi yapıyor: “Bu tür örtülü operasyonların yapıldığını biliyoruz. Ama koca koca orduların sınırı aşmasını beklemek söz konusu olamaz. Bu tür bir kara harekatının sonuçları çok daha vahim olur. İlk hedef IŞİD’in Suriye sınırından püskürtülmesi olarak gözüküyor.”

© Deutsche Welle Türkçe

Aram Ekin Duran