Türkiye Avrupa’nın nüfus şampiyonu

AK etüdündeki verilere göre, doğum oranı son yıllarda düzenli düşüş gösterse de Türkiye Avrupa’nın en hızlı nüfus artışına sahip ülkesi olma özelliğini sürdürüyor. Türkiye gibi, İrlanda ve İspanya da nüfusları en hızlı artan Avrupa ülkelerinin başını çekiyor, ancak bu ülkelerin nüfusu Türkiye’nin aksine, dış göç sayesinde artıyor. Verilere göre, 2004 Türkiye’si doğurganlık konusunda da Avrupa’da başı çekiyor. Birçok Avrupa ülkesi bu alanda negatif rakamlar kaydederken Türkiye’de kadın başına 2,4 çocuk düşüyor.

AK istatistiklerine göre Türkiye, trendlerin bu şekilde devam etmesi halinde 2040 yılında 99,1 milyonluk bir nüfusa sahip olacak. Buna paralel olarak Türkiye’de yaşlı nüfusun da hızla artacağı belirtiliyor. 2003 sonunda toplam nüfustaki oranları sadece yüzde 5,6 olan 65 yaş ve üzerindekilerin oranı 2040 perspektifinde yüzde 12,6 olarak öngörülüyor.

Türkiye nüfusunun önemli özelliklerinden biri de evlilik oranlarındaki düşüş ile boşanma oranlarındaki artış. AK verilerine göre, Türkiye’de 1991 yılında 459 bin 624 olan evlilik sayısı 2002 yılında 447 bin 820’ye geriledi. 1991’de 27 bin 167 olan boşanma sayısı ise 2002’de 51 bin 96 olarak kaydedildi. AK, özellikle boşanma oranındaki trendin devam edeceği öngörüsünde bulunuyor. Türkiye’de ölüm oranları da gerileme trendinde. 2003 sonu itibarıyla, ortalama yaşam süresinin erkeklerde 66,4 yıl, kadınlarda ise 71 olduğu not ediliyor.

Avrupa “en yaşlı” kıta

Avrupa genelindeki en çarpıcı sonuç ise nüfus kaybı. 20. yüzyılın başlarında dünya nüfusunun yüzde 25’ini oluşturan Avrupa’nın bu alanda bugünkü payı sadece yüzde 12. İstatistikler, Türkiye, İspanya, Arnavutluk ve İrlanda dışındaki Avrupa ülkelerinde, 2003 yılında ölüm sayısının doğum sayısını geçtiğini gösteriyor. Batı Avrupa ülkelerinin büyük çoğunluğu nüfuslarını dış göçle dengelemeye çalışırken, Orta ve Doğu Avrupa büyük bir hızla nüfus kaybediyor. En fazla nüfus kaybeden ülkelerin başını Ukrayna, Bulgaristan ve Rusya çekiyor.

2004 yılı itibarıyla Avrupa kadınlarının ortalama yaşam süresi 78,8 iken bu oranın erkeklerde 72,1 olduğu kaydediliyor. Nüfusunda en fazla yaşlı bulunan ülke ise İtalya. Bu ülkenin nüfusunun yüzde 18’ini 65 yaş ve üzerindekiler oluşturuyor. Yunanistan, Almanya, İsveç, Bulgaristan, Belçika, İspanya, Portekiz ve Fransa’da da 65 yaş ve üzerindekiler nüfusun yüzde 16’sından fazlasını oluşturuyor.

Avrupa genelinde yaşlanmanın “kalıcı bir fenomen” haline geldiğinin vurgulandığı araştırmaya göre, nüfus yaşlanmasının gelecek yıllarda daha da çarpıcı biçimde gömzlemlenmesi bekleniyor. AK uzmanları, konunun sadece dış göçle çözümlenemeyeceğini, çözüm aranırken iş piyasası, sağlık hizmetleri, konut sorunu, eğitim ve sosyal sigorta konularının da mutlaka dikkate alınması gerektiğine işaret ediyorlar.