Türkiye'de yerel seçimler solu vurdu

Pazar günü yapılan yerel seçimlere ilişkin oy sayımı büyük oranda tamamladı. Başbakan Erdoğan’ın partisi AKP 81 ilden 56’sını alarak oylarını yüzde 34.3’ten yüzde 42.7’ye yükseltirken, ana muhalefet partisi iki puanlık oy düşüşüyle ikinciliği korudu. DYP ve MHP yüzde 10’un üzerine çıkarak sıçrama yaparken, Dehap’lı Birleşik Sol ise yüzde 5 civarında kaldı. Son durum itibariyle AKP 8 büyükşehir, 45 il merkezi ve 463 ilçede birinci parti oldu. CHP’nin 2 büyükşehir, 7 il merkezi ve 125 ilçede seçimi kazandı.

Partilerin asıl gücünü ve milletvekili dağılımını belirleyen İl Genel Meclisi seçimlerinde de AKP birinci oldu. AKP büyük kentlerde özellikle varoşlarda oturan yoksul kesimlerin oylarını toplarken, CHP gelir düzeyi yüksek seçmenlerin oylarını aldı.

CHP kaleleri kaptırdı

Ana muhalefet partisi CHP aldığı sonuçla seçimlerin en çok tartışılan partisi oldu. Yüzde 19’u aşkın oyunu koruyamayarak yüzde 17’ler dolayında kalan CHP önemli kalelerini de AKP’ye kaptırdı. Antalya, Gaziantep, Kocaeli ve Hatay gibi bugüne değin CHP’nin üssü olarak bilinen önemli iller AKP’nin eline geçti. CHP’nin aldığı sonuç parti içinde de tartışmalara yol açtı. Bir grup milletvekili Deniz Baykal ile hesaplaşmak için partiyi olağanüstü kurultaya çağırmaya hazırlanıyor. İzlenen politikalar nedeniyle partinin başarısız olduğunu savunan milletvekilleri, CHP’nin yenileşmesini ve lider değişikliğini gündeme getirecekler.

Parti içinde sesler yükselirken, CHP lideri Deniz Baykal başarısızlığı kabul etmedi, aksine partinin başarılı olduğunu söyledi. AKP’nin iktidar gücü ve yönlendirilmiş anketlerin baskısı altında seçime girdiklerini kaydeden Baykal, sonuçlara ilişkin karşılaştırmayı bundan önceki milletvekili seçimlerine göre değil de 1999’daki yerel seçimlere göre yaptı.

Kaybedenler toparlanıyor

Yerel seçimler, bundan önce ülke genelindeki yüzde 10’luk oy barajını aşamayarak parlamentoya giremeyen DYP ve MHP’de ise toparlanmaya yol açtı. Her iki parti de yüzde 10’un biraz üzerinde oy alarak toparlanma gösterdiler. Siyasi yorumcular, AKP’nin başarısız olması ve iktidar gücünde zaafa düşmesi durumunda her iki partinin ivme kazanacağına dikkat çekiyorlar. MHP’nin oylarını yüzde 3 oranında arttırması ise özellikle Kıbrıs’la ilgili milliyetçi söylemlerini yoğunlaştırmasına bağlanıyor. İl Genel Meclisi sonuçları, bugün bir seçim olması durumunda parlamentoda tüm dengelerin değişeceğini ve dört partinin Meclis’te sandalye elde edebileceğini ortaya koyuyor.

Birleşik sol

Yerel seçimler Türkiye’yi biraz daha sağa çekerken, solun oylarında geçmiş dönemlere göre büyük düşüşlere yol açtı. Siyasi yapılanmada en az yüzde 35 olarak yerini alan sol yerel seçimlerde yüzde 21’lere kadar geriledi. Bu gerileme sadece CHP’de değil, solun öteki kesimlerinde de yaşandı. Yerel seçimlere Dehap’ın da içinde bulunduğu Demokratik Güç Birliği adıyla birleşik olarak katılan SHP oyların ancak yüzde beşini alabildi.

Siyasi yorumculara göre, Dehap parti içindeki dengeler nedeniyle bir gerileme yaşıyor, bu da sandığa yansıdı. Dehap’ın oylarının AKP’ye gittiği ve bu erimenin önümüzdeki süreçte de devam edeceği tahminleri öne sürülüyor. Dehap’ın Doğu ve Güneydoğu’daki dört ili AKP’ye kaptırması erimeye örnek olarak gösteriliyor.

Yeni oluşumlar

Solun başarısız kalması büyük tartışmaları da beraberinde getirdi. CHP’de hesaplaşma planları yapılırken, DSP’nin, YTP’nin erimesi ve Dehap’lı SHP’nin de başarısız kalması yeni arayışları da gündeme taşıdı. Siyasi kulislerde, CHP’nin bir lider değişikliği ve yenileşme geçirmesi durumunda solda yeni birleşme olasılıklarının güçleneceği konuşuluyor. SHP Genel Başkanı Murat Karayalçın, birleşme yerine güç birliği önerirken, önümüzdeki günlerde bu konuda sıcak gelişmeler yaşanabileceğine dikkat çekiliyor.