Türkiye’ye Afganları İran'a itme suçlaması

İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün (Human Rights Watch) yeni açıkladığı rapora göre İran sınırından gelen Afgan sığınmacılar Türkiye tarafından uluslararası hukuka aykırı bir biçimde İran'a geri itiliyor. Raporda sığınmacıların Türk askerleri tarafından "vahşi bir biçimde dövüldüğü" iddia edildi.

İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün 6 Afgan sığınmacının ifadelerine dayandırarak hazırladığı raporda "Türk askerlerinin sığınmacılara kötü muamelede" bulunduğu öne sürüldü. Kendilerinin ve yanlarındakilerin dövüldüğünü söyleyen sığınmacılar bazılarının dayaktan kemiklerinin kırıldığını belirtti. Afgan sığınmacıların 50 ila 300 kişilik gruplar halinde sınır dışı edildikleri raporda yer aldı.

İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün deneyimli kriz ve çatışma araştırmacılarından Belkıs Wille "Türk yetkililer güvenli bölgelere kaçan Afganların iltica başvurusunda bulunma hakkı olduğunu reddediyor" dedi. Wille "Türk askerleri Afganlara vahşice muamelede bulunuyor ve onları yasadışı olarak geri itiyor" ifadesini kullandı.

Afgan göçmenler yaşadıklarını anlattı

Rapor 25 Eylül ile 11 Ekim tarihleri arasında 6 Afgan vatandaşı ile yapılan mülakatlara dayanarak hazırlandı. Bunlardan beşinin İran'a iade edilmemek için Türkiye'de kayıtsız olarak ikamet ettiği belirtiliyor. Tümünün Taliban'ın başkent Kabil'i ele geçirmesinin hemen öncesinde ya da sonrasında ülkeden kaçtığı kaydediliyor. Pakistan ile İran üzerinden gelen sığınmacılar, İranlı kaçakçıların kendilerini gece yarısı Türkiye ile dağlık sınır bölgesine getirdiğini ve karşı tarafa koşmalarını söylediklerini anlatıyor. "Türk askerlerinin ateş açtığını" söyleyen sığınmacılardan ikisi askerlerin kendilerini "vahşice dövdüğünü" belirtti.

Altı Afgandan sadece biri ilk denemesinde Türkiye'de kalmayı başarırken biri bir kez dördü ise tam üç kez Türk askerleri tarafından İran'a geri gönderildiğini aktardı.

Afgan sığınmacılar "üzerlerindeki eşyaların da askerlerce yok edildiğini" söyledi. Bir Afgan kadın "Bizi yakaladıklarında telefonlarımıza, paramıza, yiyeceğimize ve neyimiz varsa el kondu ve eşyalarımızı ateşte yaktılar” dedi. Kadın sığınmacı "Sanıyorum bunu sınırı bir kez daha geçmememiz gerektiği yönünde bir mesaj vermek için yaptılar" dedi.

Bir erkek sığınmacı "askerlerin tüfeklerin dipçikleriyle" kendilerine dayak attıklarını anlattı. Bulunduğu grupta birçok kişinin dayak sonucunda el, kol ve bacaklarının kırıldığını belirtti. "Acının geçmesi 10 gün sürdü ama arkadaşımın durumu daha kötüydü" diyen Afgan sığınmacı, sınırı geçmelerine yardımcı olan kaçakçının İran'a geri gönderildiklerinde arkadaşını kol ve bacak kırıklarını tedavi ettirmek için bir doktora götürdüğünü anlattı.

Bir başka Afgan sığınmacı da "İkinci kez Türkiye'ye geçtiğimde Türk askerlerinin benimle birlikte geçenleri kan revan içinde kalıncaya ve kafalarında büyük yaralar oluşuncaya dek dövdüğünü gördüm. Beni tüfek dipçikleri ve sopalarla 20 dakika dövdüler, kan revan içinde bıraktılar" dedi.

Geri itme hukuka aykırı

Kişilerin iltica başvurusu değerlendirilmeden sınır dışı edilmesi yani geri itme, uluslararası hukuka göre yasadışı sayılıyor.

İnsan Hakları İzleme Örgütü Avrupa Birliği'nden Türkiye'yi Afgan sığınmacılar için güvenli ülke statüsünden çıkarmasını ve Afgan vatandaşlarının Türkiye'ye sınır dışı edilmemesini talep etti. Kuruluş ayrıca Cumartesi günü İstanbul'a bir ziyaret düzenleyecek olan Almanya Başbakanı Angela Merkel'den temaslarında geri itmeler konusunu gündeme getirmesini istedi.

DW, dpa / EC, JD

© Deutsche Welle Türkçe