Türkiye'ye ne öneriliyor?

AB Komisyonu, Türkiye’nin müzakerelere başlamak için gerekli olan Kopenhag siyasi kriterlerini "yeterince" karşıladığının altını çizdi. Ancak Komisyon, raporunda "müzakere tarihi" belirtmedi. Bu görevi, Aralık ayında yapılacak devlet ve hükümet başkanları zirvesine bıraktı.

Bu da, Aralık ayındaki zirveyi daha da kritik hale getirdi. Ancak, AB’nin 2002 yılındaki Kopenhag Zirvesi’nde, Komisyon’un "müzakereler için yeşil ışık yakması durumunda Türkiye ile görüşmelere bir an önce başlayacağını" telaffuz ederek kendini bağlamıştı.

Reformlar yeterli değil

Komisyon ayrıca, Türkiye’deki son iki yılda hızlanan reform sürecinin yeterli olmadığının da altını çizdi. Bu konuda, "Türkiye, bu reformları uygulamak için büyük çaba harcıyor. Ancak buna rağmen bu reformların daha fazla genişletilmesi ve güçlendirilmesi gerekli" ifadelerinin altı çizildi.

Komisyon, müzakere sürecini "doğal olarak" ucu açık bir süreç olarak tanımladı. Bu sürecin nasıl sonuçlanacağının ise önceden bilinmediği ifade edildi. Ancak, "doğal olarak" ifadeleri, Ankara’yı rahatlattı. Bu ifadeler, bu yaklaşımın sadece Türkiye için değil, bütün aday ülkeler için aynı geçerli olduğunu belirtmiş oldu.

Askıya alma mekanizması

Komisyon, Türkiye konusunda ipleri tamamen ele almak için şu ana kadar hiçbir aday ülkeye uygulamadığı "müzakereleri askıya alma" mekanizması da önerdi.

Bu konuda da, "AB anlaşması ve Avrupa Anayasası ile uyumlu olarak Komisyon, demokrasi, insan haklarına saygı, temel özgürlükler ve hukukun üstünlüğüne ilişkin bir ciddi sapma tespit ederse, müzakerelerin askıya alınmasını önerecek" deniliyor.

Komisyon’un Türkiye’deki reform sürecini yakından izleyeceği belirtilirken, siyasi reformların 2005’in Aralık ayından itibaren her yıl yapılacak düzenli raporlarla değerlendirileceğine dikkat çekildi. "Reformların gidişatı, müzakere sürecinin gelişimi de sağlayacak" sözlerine ise vurgu yapıldı.

Tatmin edici uygulama isteniyor

Müzakerelerin zor olacağının altı çizilirken, 31 bölümden oluşan müksetabının her bölümü müzakere edilirken, o bölümün nasıl kapanacağına ilişkin, bir ölçü belirleneceği ifade ediliyor. "Müzakerede yasal düzenleme ve tatmin edici bir uygulama istenecek" sözlerine vurgu yapılıyor.

Müzakereler sırasında, "işçilerin serbest dolaşımına" daimi kısıtlama getirilebileceği belirtiliyor. Fakat bu kısıtlama otomatik olarak uygulanmayacak. AB bunu, Türkiye’den birliğe kitle göçü tehlikesine karşı, "emniyet sübabı" olarak kullanmak istiyor. Komisyon ayrıca, yapısal fonlar ve tarım politikası gibi konularda özel düzenlemeler yapılabileceğini ifade etti.