Tartışmalı internet projesi

„İnternet hayatın ayrılmaz bir parçası artık.“ Siz de böyle düşünüyorsanız, o zaman muhtemelen dünya nüfusunun nispeten daha talihli olan üçte birlik bölümündensiniz. Zira Birleşmiş Milletler verilerine göre, dünya nüfusunun geri kalan üçte ikilik bölümünün internete erişimi bulunmuyor. İnternet bağlantılarının sayısı her yıl sadece yaklaşık yüzde üç oranında artıyor. Bu da gelirleri kullanıcı sayısına endeksli olan Facebook ya da Google gibi şirketler için çok yavaş. Ve bu yüzden bilişim dünyasının devleri, interneti herkese ulaştırmak için kolları sıvıyor.

‘Mark, bu işle uğraşacağına…’

„Mark, bu işle uğraşacağına, o beş milyar insanın temiz içme suyuna kavuşmasını sağla“ diyenler bir taraftan, „İnsanlar ne kadar çok bilgi ve görüş alışverişinde bulunursa, o kadar bilinçli karar verebilirler“ şeklinde yorum yapanlar diğer taraftan. İnternet konusunda yeni bir proje geliştirildiğini duyurmasından sonra, sosyal paylaşım devi Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg’in profil sayfasına yazılan yüzlerce yorumdan sadece ikisi bu. Zuckerberg, Internet.org adlı projeyle az gelişmiş bölgelere de internet erişimi sağlamayı hedefliyor.

Projenin arkasında Facebook ile birlikte, altyapı konusunda Ericsson, yazılım alanında da Opera gibi toplam altı bilişim devi bulunuyor. Projenin amacı ise, interneti daha hesaplı ve erişilebilir kılmak.

Ancak bu planın nasıl işleyeceği henüz açıklığa kavuşmuş değil. Avusturyalı medya araştırmacısı Wolfgang Reitberger girişimi şöyle değerlendiriyor: "Sadece gerekli teknolojiyi sağlamak ve sonra bir şekilde işleyeceğini düşünmek yetmez. Hedefe ulaşılabilmesi için, medya kullanımının da gösterilmesi şart. Bu projede böyle noktaların da göz önünde bulundurulacağı umuluyor.“

Mark Zuckerberg projeyle ilgili kaleme aldığı makalede, internete erişim konusundaki mevcut tabloya artık seyirci kalamayacağı izlenimi uyandırıyor. Ancak uzmanlar, bu sosyal projenin arkasında ticari çıkarların da olduğuna eminler.

‘Piyasalar doydu’

Liberal çizgisiyle tanınan ve ekonomi alanında kitaplar kaleme alan Wolf Lotter, "Projenin arkasındaki işletmelerin Batılı ülkelerdeki büyümesi yerinde sayıyor denilebilir, zira piyasalar doymuş durumda. Şirketlerin büyümesi ancak müşteri sayısının çok düşük olduğu ya da hiç olmadığı bölgelerde mümkün olacaktır“ değerlendirmesinde bulunuyor. Lotter bu durumun ille de bir dezavantaj olmadığı görüşünde:

"Eğer bu girişim kâr ederse ve aynı zamanda da milyarlarca insana internet erişimi sağlarsa, iki taraf için de olumlu bir sonuç alınmış olur. Fakat malî kaynakların önemli bir bölümünün yardım örgütlerinin idari birimlerine aktarıldığı ve insanların kendi ayakları üzerinde durmaya motive edilmediği bir kalkınma yardımı söz konusu olursa, o zaman hiç iyi bir iş başarmış olmayız.“

Internet.org girişimi henüz somut bir yol haritası sunmadı. Ancak Zuckerberg ufak çapta çabalarla büyük değişikliklerin sağlanabileceğini belirtiyor. Üzerinde düşünülen projeler arasında daha hesaplı akıllı telefonların üretilmesi ve daha etkili veri sıkıştırma yöntemlerinin geliştirilmesi de bulunuyor. Hedeflerden biri de, şebekelerin ve yazılımların etkinliği üzerindeki çalışmalarla mobil internet erişiminin masraflarını önemli ölçüde azaltmak. Ayrıca elektronik posta, arama ve sosyal paylaşım hizmetlerinin bedava veya çok düşük ücret karşılığında olmasını sağlayacak iş modelleri üzerinde düşünülüyor. Öte yandan Internet.org girişiminin, kalkınmakta olan ülkelerdeki altyapı sorunlarına el atmayı planlamadığı belirtiliyor.

© Deutsche Welle Türkçe

DW/JS/MC/AÜ/BK/NH