Hesaplar kapanacak

İşçi dövizi hesaplarının 2014’ten itibaren aşamalı olarak kapatılacağı açıklandı. Bu kararda hacmi azalan döviz transferlerinin ve Türkiye’nin mali politikalarının etkisi büyük.

https://p.dw.com/p/1A0ut

Reklam

Türkiye ekonomisi için bir zamanlar “gurbet”te çalışan Türk işçilerin gönderdikleri dövizin büyük önemi bulunuyordu. Türkiye Merkez Bankası bu dövizleri Türkiye’ye daha fazla çekmek için bazı hesap uygulamaları başlatmıştı. Banka yönetimi ilk olarak 1976’da Kredi Mektuplu Döviz Tevdiat Hesabı’nı uygulamaya koydu. 1990’larda Türkiye ekonomisi ciddi bir ekonomik kriz yaşadığı için 1994'te ikinci bir hesap uygulaması olan Süper Döviz Hesabı başlatıldı. Bu hesaplarla yurt dışındaki Türk işçilere uygun koşullar sunan banka Türkiye’ye önemli bir döviz girdisi sağlanmasına yol açmıştı.

Fakat 2000’li yıllardan itibaren Türkiye ekonomisinde uygulanan politikalar gereği bu dövizlerin hacmi ve Türkiye ekonomisindeki önemi azalmaya başladı. Türkiye Merkez Bankası 8 Ekim’de yaptığı açıklamayla 2014 yılından başlamak üzere aşamalı olarak işçi dövizi hesapları uygulamasının sona ereceğini açıkladı. 1 Ocak 2014’ten itibaren döviz hesabı açılmayacak, 1 Ocak 2015’ten sonra ise vadesi dolan hesaplar sıfır faizli vadesiz hesap olacak.

Döviz rezervlerinin yüzde 124'ü gurbetçidendi

Merkez Bankası’ndan yapılan açıklamada işçi dövizi hesaplarının, 2000’li yıllara kadar bankanın döviz rezervlerinin önemli bir kısmını oluşturduğu ifade edildi. İşçi dövizleri 1970’li yılların sonundaki döviz darboğazının aşılmasında, 1980’li yıllarda piyasa ekonomisine geçiş sürecinde gerekli döviz finansmanının sağlanmasında önemli katkılar sağlamıştı. Bankanın döviz rezervleri içerisinde bu dövizlerin büyük önemi bulunuyordu. 1994’te işçi dövizlerinin oranı Merkez Bankası döviz rezervinden daha büyüktü. Zira 1994’te işçi dövizlerinin rezervlere oranı yüzde 124 idi. Fakat bu dövizler zaman içinde hacmini ve konumunu yitirmeye başladı. 2003'te 13,8 milyar Euro olan işçi dövizi hesaplarının toplamı, 30 Eylül 2013 itibarıyla 4,2 milyar Euro düzeyine kadar geriledi. Toplam rezervler içerisindeki payı ise yüzde 5,2’ye kadar düştü.

Geriye göç ve faizler etkiledi

Bu dövizlerin büyüklüğünü kaybetmesinin ve dolayısıyla Merkez Bankası’nın bu uygulamadan vazgeçmesinin birkaç temel nedeni bulunuyor. Bunun başında Türkiye ekonomisindeki iyileşme algısı geliyor. Bu durum Almanya’daki göçmenlerin Türkiye’deki ailelerine yönelik ekonomik kaygılarını azalttı. Türkiye’ye dönüşlerin başlaması da bu rakamları etkiledi. Bunlarla birlikte Türkiye mali politikalarının da bu tarihi uygulamanın bitmesinde payı var. Türkiye’de faizler düştüğü için tasarruf sahipleri diğer alternatiflere yöneldi. Aynı şekilde Merkez Bankası’nın stratejileri de etkili oldu. Banka 2003'ten bu yana gurbetçilerin tasarruflarını ekonomiye bankacılık sistemi aracılığı ile daha etkin şekilde aktarma imkanı sağlamak amacıyla işçi dövizi hesaplarının aşamalı olarak azaltılmasına yönelik bir strateji izliyordu.