Türkiye'nin 'özel sektör' ağırlıklı yeni hükümeti

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde görev yapacak cumhurbaşkanı yardımcısı ve 16 bakandan oluşan kabineyi açıkladı. Erdoğan beklendiğinin aksine kendisine birden fazla yardımcı değil de bir yardımcı atadı. Eski Başbakanlık Müsteşarı Fuat Oktay, yeni sistemde Erdoğan’ın yardımcısı olarak görev yapacak. Kabineye mevcut bakanlardan dört ismi alan Erdoğan, dışardan yaptığı kabine atamalarıyla dikkat çekti. Berat Albayrak, Abdülhamid Gül, Süleyman Soylu ve Mevlüt Çavuşoğlu kabinenin siyaset kanadını oluşturdu. Abdülhamid Gül adalet, Mevlüt Çavuşoğlu dışişleri, Süleyman Soylu içişleri bakanlığı koltuklarını korurken, parlamenter sistemin son Enerji Bakanı, Erdoğan’ın damadı Berat Albayrak yeni sistemde Maliye ve Hazine Bakanlığı görevine getirildi. Milletvekili seçilen dört bakanın istifa etmesiyle AKP’nin 294 olan vekil sayısı 290’a düşecek.

Özel sektörden kabineye

Siyasetçi, özel sektör ve bürokrasi karmasının görüldüğü yeni kabinede özel sektör daha fazla temsil edildi. Özel hastane Medipol'ün sahibi Fahrettin Koca Sağlık Bakanı, ETS tur şirketinin sahibi Mehmet Ersoy Kültür ve Turizm Bakanı, Maya Okulları sahibi Ziya Selçuk Milli Eğitim Bakanı oldu. Milli Eğitim Bakanlığı bünyesindeki Talim ve Terbiye Kurulu eski başkanı da olan Selçuk, "eğitimci bir bakan" beklentisini karşıladı. TED Üniversitesi’nin yanısıra, çok sayıda özel eğitim kurumunun kuruluşunu gerçekleştiren Selçuk, Türkiye Zeka Vakfı Yönetim Kurulu üyesi ve TÜBİTAK Grup Yürütme Komitesi üyeliği de yapıyor. Twitter mesajlarıyla da dikkat çeken Selçuk, "çoklu zeka kavramı" üzerinde çalışıyor ve sınava dayalı eğitim sisteminin eksiklerine yaptığı vurgularla dikkat çekiyor. Selçuk, Gezi Parkı eylemleri için de Twitter üzerinden “Gerçek Gezi eylemleri bir siyasi parti programı hazırlasa, partiler, STK’lar ve bürokrasi için yeni bir dile ilham kaynağı olabilir” mesajı paylaşmıştı.

Erdoğan kabineye iki kadın bakan alma geleneğini sürdürdü. Eski bakanlardan Atilla Koç’un kızı olan Zehra Zümrüt Selçuk Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı, özel sektörde CEO’luk yapan Ruhsar Pekcan da Ticaret Bakanlığı görevine getirildi. Aile Bakanlığı görevine getirilen ve 2007’den beri İslam İşbirliği Teşkilatı SESRIC’te görev yapan Zehra Selçuk KADEM Ankara temsilciliği de yaptı. Ruhsar Pekcan da DEİK-Türk Suriye İş Konseyi başkanlığını yürüttü. Halen TOBB Kadın Girişimciler Kurulu Başkan yardımcılığını da üstleniyor. Pekcan’ın kabinede yer almasında TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu’nun etkili olduğu belirtiliyor.

Kabinede asker bakan

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Türk Silahlı Kuvvetleri’nde 29. Genelkurmay Başkanı olarak görevini sürdüren Orgeneral Hulusi Akar’ı Milli Savunma Bakanlığı koltuğuna atadı. Akar, genelkurmay başkanlığı görevinden istifa ederek, diğer bakanlar gibi TBMM’de yemin edecek ve bakanlık görevine başlayacak. Ankara’da kimi çevreler ‘sürpriz’ olarak nitelese de, siyaseti yakından takip edenler için Akar isminin kabinede yer alması sürpriz olmadı.

TOBB Üniversitesi’nden güvenlik uzmanı Nihat Ali Özcan DW Türkçe’ye Akar’ın kabineye girişini değerlendirirken, “Türkiye’de her şey değişim halinde. Başbakan devreden çıktı. Milli Savunma Bakanı, ordunun başı gibi bir konuma geldi. Belli ki yeni genelkurmay başkanı da cumhurbaşkanının danışmanı gibi çalışacak” dedi. Akar’ın 15 Temmuz darbe girişiminde ve sonrasında Erdoğan’la hep birlikte hareket ettiğini  hatırlatan Özcan, “Kabineye girmesi de sadakat ve güvenle ilgili. Hulusi Akar, Erdoğan’ın A takımının bir parçası oldu” diye konuştu. 1960 darbesinden önce de Türkiye’de bir albayın milli savunma bakanı yapıldığını ancak bu kez durumun çok farklı olduğunu anlatan Özcan’a göre Hulusi Akar, Milli Savunma Bakanı olarak biraz teknokrat gibi çalışacak, kuvvet komutanlarını sevk ve idare edecek. Türkiye’nin bir ‘geçiş dönemi’ yaşandığını düşünen Özcan’a göre, önümüzdeki süreçte Erdoğan’ın ‘perde arkası kahramanları’nın daha da önem kazanacağını dile getiriyor. Özcan, “Çünkü bakanlar artık müsteşar düzeyine düşmüş durumdalar. Bürokratik işler yapacaklar” diyor.

Yeni dönemde Cumhurbaşkanı Erdoğan, istediği bir orgenerali genelkurmay başkanı olarak atayabilecek.

Ekonominin dümeninde damat Albayrak olacak

Ankara’da en çok ekonomi kabinesinin nasıl şekillendirileceği merakla beklenirken, beklenen oldu ve Cumhurbaşkanı Erdoğan damadı Berat Albayrak’ı yeni sistemin Hazine ve Maliye Bakanı olarak ilan etti. Birleştirilen Hazine ve Maliye’nin başına gelen Albayrak yeni dönemde "ekonomi yönetiminin en kilit ismi" olacak. Uzun süredir ekonomiden sorumlu başbakan yardımcılığı görevini yürüten Mehmet Şimşek kabine dışı kaldı. Şimşek’in kabineye giremeyeceğini yakın çevresine dile getirdiği belirtiliyor. Şimşek gibi yeni dönemde milletvekili adayı gösterilmeyen Maliye Bakanı Naci Ağbal da yeni sistem kabinesinde yer almadı. Ağbal’ın cumhurbaşkanlığında bütçe dairesi başkanı olarak görev alacağı belirtiliyor. 24 Haziran milletvekili seçimlerinde aday gösterilmeyen Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi ve Sanayi Bakanı Faruk Özlü de kabinede yer almayan isimler oldu. Yeni kabinenin açıklanmasıyla uluslararası piyasalarda düşük hacimli işlemlerde dolar 4.60 seviyesinden 4.75 seviyesine kadar yükseldi.

Varank’ın bakanlığı

Cumhurbaşkanlığı başdanışmanlarından olan Mustafa Varank birleştirilen Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Kalkınma Bakanlığı’nın başına geldi. Varank, Sanayi ve Teknoloji Bakanı olarak görev yapacak. Daha önce Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) üyeliği de yapan Fatih Dönmez, 2015’te Enerji Bakanlığı müsteşarı olmuştu. Berat Albayrak’la çalışan Dönmez, yeni kabinede Enerji Bakanlığı koltuğuna oturdu. Ekonomi yönetimine konut sektöründen de bir bakan geldi. Konut piyasasındaki daralmaya karşı kampanyalara öncülük eden Emlak Konut Genel Müdürü Murat Kurum, Çevre ve Şehircilik Bakanı oldu. Eski bakanlardan Ekrem Pakdemirli’nin oğlu olan ve halen özel sektörde görev yapan Bekir Pakdemirli de yeni dönemde Tarım ve Orman Bakanı olarak görev yapacak. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’na ise Karayolları Genel Müdürlüğü yapan Cahit Turan getirildi. Turan son olarak kuzey Marmara otoyolu inşaatını üstlenen konsorsiyumun CEO’luğunu yapıyordu.

“Bize isimlerden çok icraat lazım”

Bilkent Üniversitesi’nden iktisat profesörü Erinç Yeldan, yeni ekonomi kabinesini DW Türkçe’ye değerlendirirken, “Türkiye’de ekonomi yönetiminde yer alan kişilerden bağımsız acil çözüm bekleyen sorunlar var. Yeni iktisadi programın şekillenmesini acilen görmemiz gerekiyor” diye konuştu. Yeldan, ekonomideki kurulların birleştirilerek ‘dağınık görüntüden’ kurtarıldığını ancak bağımsız kılınmadığını söylüyor. Yeldan, “uluslararası yatırımcılar başta olmak üzere tüm ekonomi çevrelerinin Türkiye’de işsizlikle mücadele, yapısal reformlar, gelir dağılımıyla mücadele gibi temel konularda neler yapılabileceğini kestirmek istiyorlar ve halen bir güvenleri yok” dedi. Yeni dönemde Merkez Bankası’na müdahalenin de kolaylaştırıldığına dikkat çeken Yeldan, Merkez Bankası başkan yardımcılıklarına başkanın önerisi, görüşü sorulmadan atama yapılacak olmasının tüm ekonomi çevrelerinde "kaygı yarattığına" vurgu yapıyor.

Gözler kurul ve ofislerde

Yeni kabinenin açıklanmasıyla birlikte gözler kabine üyelerinin üstünde görev yapacak kurul ve ofislere yapılacak atamalara çevrildi. Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi ile oluşturulacak 9 kurul "siyaset, bilim, sağlık, gıda, enerji, eğitim" başta olmak üzere birçok alanda strateji geliştirmek için çalışacak. Bu kurullara kimlerin atanacağına da Erdoğan karar verecek. Yeni sistemde tüm bakanlıkları ilgilendiren konularda çalışacak ve doğrudan Cumhurbaşkanı Erdoğan’a bağlı 4 de ofis kurulacak.

Hilal Köylü / Ankara

© Deutsche Welle Türkçe