Ukrayna Batı'ya sırt çeviriyor

Her zaman olduğu gibi Ukrayna’dan gelen haber batıya bu kez de geç ulaştı. Ukrayna uzun zamandır askeri doktrin olarak kabul ettiği NATO ve Avrupa Birliği üyeliğinden vazgeçti.

Devlet Başkanı Kuçma aynı gün Rusya Devlet Başkanı ile biraraya geleceğinden zamanlamayı iyi yapmıştı. Kuçma Rusya’ya yaranmak mı istiyordu? Kesinlikle, çünkü Leonid Kuçma’nın ekim ayındaki devlet başkanlığı seçiminde kendi adayını seçtirebilmek için Moskova’nın desteğine ihtiyacı var. Bu adayın Başbakan Viktor Yanukoviç olması bekleniyor.

Rus yanlısı politika izleniyor

Kuçma’nın açıklaması, seçim kampanyası öncesinde isabetli bir hamle oldu. Çünkü Ukrayna’da Rus yanlısı politika yapmak puan kazandırıyor. Konstanz Üniversitesi’nin doğu Avrupa uzmanı Reiner Lindner Kuçma’nın adayı Yanukoviç’in doğu Ukrayna’da güçlü olduğunu ve devlet başkanının da bu bölgenin oylarını garantilemeye çalıştığını söylüyor:

"Kuçma’nın amacı kendine, çıkarlarını kollayacak bir halef bulmak. Bunun için de merkezi ve batı Ukrayna’da ağırlığı olan muhalefetin adayı Viktor Yuşçenko’yu doğunun seçim bölgelerini alacak bir adayla geride bırakmak istiyor. Askeri doktrin ile ilgili açıklamaları seçim taktiği açısından değerlendirmek yerinde olur."

Bu eski Sovyet Cumhuriyeti on yıl boyunca NATO ve AB üyesi olmak için çalışmış ve devlet başkanı Kuçma, AB üyeliğini, dış politikanın değişmez hedeflerinden biri olarak nitelendirmişti. Ancak NATO ve AB Kiev yönetimine, tam üyelik için henüz çok erken olduğunu bildirmişler ve Ukrayna’yı Moldova ile aynı düzeye indiren yeni komşuluk formülünü ortaya atmışlardı. Ukrayna’nın batıya sırt çevirmesinde hayal kırıklığının payı az olmasa gerek.

Ukrayna somut ve sıkı ortaklık arayışındaydı. Avrupalı diplomatların dile getirdikleri gibi, Avrupa’nın güvenliği açısından önemli rol oynayan stratejik ortak sayılmak istiyordu. Alman Dış Politika Enstitüsü’nden Allexander Rahr da Kuçma’nın açıklamasını bu açıdan değerlendiriyor:

"Bunda batı tarafından refüze edilmiş olmanın payı büyük. Çünkü Kuçma, ne İstanbul’daki NATO Zirvesi'nde ne de son AB-Ukrayna Zirvesi'nde umduğunu bulabildi. Kuçma, gazeteci Gongadze’nin öldürülmesiyle ilgili skandalın unutulduğunu ve bir çok batılı ülkenin aksine Irak’a askeri birlik göndermekle ABD’ye jest yaptığını düşünmekteydi. Ama olmadı. Kuçma, batının kapıyı kapalı tutmasından dolayı hayal kırıklığına sürüklenmişe benziyor. "

Devlet başkanını Rusya belirleyecek

Batının sürekli eleştirilerinden bıkan Ukrayna’nın siyasi zümresi devlet başkanlığı seçiminde sadece Rusya’nın belirleyici olabileceğini düşünüyor. Alexander Rahr bu açıklamanın dış politikada uzun vadeli yön değişikliği anlamına gelip gelmediğini kestiremediklerini belirtiyor ve ekliyor:

"Bu açıklama sadece tehdit ya da batıyı, Ukrayna politikasını gözden geçirmeye zorlama denemesi olabilir. Ukrayna ilerdeki uluslararası işbirliğine uygun zemin hazırlamak için aynı zamanda hem batıyla hem de Rusya ile flörtleşiyor da olabilir."