Uzay mekikleri vadesini doldurdu

Amerikan Senatosu, 1972 yılında, Satürn - 5 tipi uzay roketlerinin geliştirilmesi projesine onay vermişti. Dev boyutlardaki Satürn - 5 füzesi, Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi NASA’nın uzay programında, yeni bir aşamayı ifade ediyordu.

NASA, 70’lerin sonunda kamuoyuna tanıttığı ve Satürn - 5’lerin kullanıldığı yeni uzay gemisine ünlü Uzay Yolu dizisinden esinlenerek Enterprise adını verdi. Hatta tanıtım toplantısında Kaptan Kirk ve arkadaşları da NASA’nın tanıtım toplantısına tam kadro katıldılar. Enterprise, uzay mekiğinin geliştirilmesi ve test aşamasında kullanıldı.

Kazalar, başarılar…

12 Nisan 1981 tarihinde Columbia adı verilen ilk uzay mekiği fırlatıldı. Columbia birçok kez uzaya gidip dönmeyi başarırken, Challenger adı verilen ikinci uzay mekiği, 1986 yılının ocak ayında, kalkıştan kısa süre sonra, Florida üzerinde infilak etti. Alman Havacılık ve Uzay Merkezi (DLR), uzmanlarından Claus Lippert, kazanın beklenmedik bir durum olmadığını söylüyor. Lippert’in ilk uzay mekiği kazasına ilişkin açıklamaları şöyle: “İstatistiklerin de ortaya koyduğu üzere her 100 uçuştan biri kazayla sonuçlanabiliyor. Kaza ihtimalini daha da düşürmenin, güvenirliliği artırmanın mümkün olup olmadığı tartışmalı. Roketli uçuşlarda en küçük hatanın dahi affı olmuyor.”

İkinci uzay mekiği kazası 2003 yılında yaşandı. 16 Ocak’ta yeryüzünden fırlatılan Columbia, görevlerini tamamlayıp 1 Şubat’ta geri dönerken, atmosfere giriş safhasında parçalandı. Yedi astronotun ölümüyle sonuçlanan kazaya, yalıtım köpüklerinden kopan küçük bir parçanın neden olduğu anlaşıldı. Gerçekten de Columbia, Alman uzay yolculukları uzmanı Claus Lippert’in işaret ettiği gibi, yaklaşık 100 sefer yaptıktan sonra kaybedildi.

Uzay mekiği filosunun Discovery, Atlantis ve Endeavour isimli diğer gemileri, uzay yolculuğu tarihine önemli katkılar sağladılar. “Uzayda ilk kadın pilot” ve “uzayda ilk kadın komutan” ünvanlarının sahibi Eileen Collins, 2005 yılında uzaya son yollanan mekik olan Discovery’nin komutanlığını yaptı.

CEV yolda

NASA, uzay mekiğinin ardılı olacak ve kısaca CEV, yani “Crew Exploration Vehicle”, Türkçesiyle Keşif Mürettebat Aracı adı verilen uzay gemisini, 2010 ila 2014 yılları arasında uçuşa hazır hale getirmeyi öngörüyor. Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi, ayrıca Uluslararası Uzay İstasyonu'nun inşasını tamamlamak için 16 uçuş daha yapmayı ve yeni bir Hubble uzay teleskopu daha yerleştirmeyi planlıyor.

Geçen Temmuz'dan bu yana yerde bulunan uzay mekiğinin de Mayıs'ta yeniden uzaya gönderilmesi planlar dahilinde. Bir sonraki uzay mekiği uçuşunda görev alacak Stephanie Wilson, mekiklerin önemli görevler icra ettiklerini vurgulayarak şunları söylüyor: “Mekikler, Uluslararası Uzay İstasyonu’nun inşaasında çok önemli bir rol üstlendiler. İstasyonun muhtelif parçaları mekikler tarafından taşındı, taşınmaya devam ediyor. Mekikler olmasaydı uluslararası uzay istasyonu da olmazdı. Yine Ay’a ve Mars gezegenine yapılması planlanan insanlı yolculukların hazırlığı da mekikler aracılığıyla yürütüldü.”

NASA Keşif Mürettebat Aracı-CEV’in geliştirebilmesi için yürütülecek bilimsel araştırmalara yaklaşık 4 milyar dolar ayırdı. Amerika Birleşik Devletleri, 2018'de veya daha önce Ay'a yeniden gitmeyi ve daha uzun dönemde de Mars'ta insanlı bir misyon oluşturmayı hedefliyor.