Varoş Milyoneri’nin sırları

Hindistan'da geçen “Slumdog Millionaire“ yani “Varoş Milyoneri“ adlı film bu yılki Oscar Ödül töreninde büyük başarılara imza attı. Film sekiz Oscar Ödülü kazandı. Eleştirmenler ise hâlâ filmin bu kadar ödülü hak edip etmediğini tartışıyor. Filmde, kentin yoksul semtinde yetişmiş bir genç, Türkiye'de "Kim 500 milyon ister?" adıyla bilinen yarışma programına katılıyor. Sorular, çocukluğunda yaşadığı olaylarla ilgili olduğu için hepsini doğru bir şekilde yanıtlayabiliyor. Filmin geçtiği bölgenin adı Dharavi. Burası, sadece Mumbai’nin değil aynı zamanda Asya’nın en büyük varoşu.

Hindistan’ın en büyük şehri Mumbai'nin merkezindeki Churchgate tren istasyonunda, işadamları, dilenci ve turistlerden oluşan kalabalığın arasında rehberimiz Ghanesh ile buluşuyoruz

Trenle Dharavi'ye gitmenin 20 dakika kadar süreceğini belirten Ghanesh, amacı batılı turistlere gerçek Hindistan’ı göstermek olan, “Reality Tours” adlı seyahat acentesinde çalışıyor. Mumbai’de ise “gerçek Hindistan” kenar ve yoksul mahalleler. Kent nüfusunun yüzde 55'i bu varoşlarda yaşıyor.

1,75 kilometrekareye 1 milyon insan düşüyor

Trenle kısa yolculuğumuzun ardından Dharavi’ye ulaşıyoruz. Ana caddeye ilk baktığınızda, küçük taş binalar ve tezgâhlar dikkat çekiyor. Tezgâhlarda kavun, çay ve Hindistan’a özgü yiyecekler, sokaklardaysa çocuklar, inekler ve bir kaç tane korna çalan otomobil gözünüze ilişiyor. Dharavi’nin ana caddesi, bu haliyle Hindistan’ın diğer şehirlerindeki caddelerden hiç de farklı görünmüyor. Ghanesh, bölgenin özelliklerini şöyle anlatıyor:

“Dharavi, 1,75 kilometrekareye bir milyon insanın düştüğü bir yerleşim birimi. Burada çok farklı işletmeler var. Geri dönüşüm firmaları, dikiş, gıda ya da deri üretimi yapan işletmeler. Toplamda 10 bin farklı branş bulunuyor. Her yıl burada 650 milyon dolar değerinde mal üretiliyor. Dharavi’yi diğer yoksul semtlerden farklı kılan da bu. Şu anda en büyük geri dönüşüm bölgesindeyiz.“

Günde 2 Euro’ya çalışıyorlar

Çöp toplayıcıların getirdiği plastik şişeler küçük odalarda parçalara ayrılıyor. Hemen yanındaysa erkek ve kadınlar, karton kutuları düzleştiriyor. Daha şanssız olanlara koruma gözlüğü ya da maske kullanmaksızın eski konserve kutularını temizlemek düşüyor. Yol aldıkça sokaklar bir o kadar kirli ve dar hale geliyor.

Küçük ve karanlık bir fabrika binasında Mohdso Haib adlı bir çalışana rastlıyoruz. Fabrikada öğütücü üreten Haib, haftada altı gün çalışıyor ve günde 2 Euro kazanıyor. Birkaç yıl daha çalışıp, biriktireceği parayla memleketine dönüp kendi işini kurmak istiyor. Rehberimiz, Dharavi’nin neden bir çekim merkezi olduğunu şöyle anlatıyor:

“İşçiler buraya, Mumbai’nin bir hayaller şehri olduğu için geliyor. Bu da, buraya her gelenin iş bulabileceği anlamına geliyor. Aileleri evde kalıyor. Onlar ise Dharavi’deki fabrikalarda yaşıyorlar çünkü gecekondu mahallesinde de olsa bir odanın fiyatı çok pahalı. 10 metrekarelik bir odanın aylık kirası 27 Euro.“

Güç, varoş ağalarının elinde

Kiraları, zamanında kentin bu semtine kaçak ev inşa etmiş “varoş ağaları” olarak adlandırılan kişiler topluyor. 1997 yılında inşaatların yasal hale getirilmesiyle, hükümet, kanalizasyon altyapısını ve halka açık birkaç tuvalet inşa etti. Fakat bunların sayısı yine de çok az. Örneğin bir tuvaleti bin 500 kişi kullanıyor.

1993 yılında, Müslümanlarla Hindular arasında çıkan ve sadece Mumbai'de bini aşkın insanın hayatını kaybettiği çatışmalardan sonra Dharavi, Hindu ve Müslüman bölgesi olmak üzere ikiye ayrılmış durumda. Bir bölgenin hangi dini gruba ait olduğu ise bayraklarla anlaşılıyor. Ghanesh, bayrakların anlamını merak eden turistin merakını gidermeye çalışıyor:

“Burası bir Müslüman mahallesi. Bunlar, aynı zamanda her camide de görebileceğiniz dini bayraklar. Hinduların bayrakları safran renginde, Müslümanların ise yeşil…“

İki buçuk saat sonunda turumuz sona eriyor. Ghanesh, bizi tekrar tren istasyonuna bırakıyor. Mumbai-Churchgate İstasyonu'nda gerçek Hindistan’ı görmek isteyen daha pek çok Batılı turist bekliyor.