"Vicdan Jürisi" İstanbul’da kararını veriyor

İstanbul’da üç gün sürecek nihai oturumda, önceki oturumların sonuçları incelenecek, yeni rapor ve tanıklıklar dinlenecek ve bu savaşın genel olarak dünya açısından taşıdığı anlam değerlendirilerek bir karara varılacak. ABD Başkanı George Bush ve İngiltere Başbakanı Tony Blair’in de iddiaları yanıtlamak üzere çağırıldığı son duruşmada, hükümet, medya ve uluslararası kuruluşların Irak savaşındaki sorumlulukları tartışılacak.

Arundhati Roy ve Richard Falk'un konuşmalarıyla açılan Irak Dünya Mahkemesi (WTI) çerçevesinde, ilk gün üç oturum yapılacak. Moderatörlüğünü Prof. Dr. Turgut Tarhanlı'nın yapacağı “Uluslararası Hukuk ve Kurumların Rolü” başlıklı oturumda, iddia heyeti uluslararası hukuka azalan güven, Birleşmiş Milletler’in rolü, yeni sömürgecilik anlayışı, imparatorluk hukuku gibi konularda sunumlar yapacak.

”Hükümetlerin Sorumluluğu” konulu oturumda ise ABD'nin Irak operasyonu çerçevesinde Arap ve Avrupa hükümetlerinin sorumluluklarının yanı sıra Türkiye hükümetinin politikası da tartışılacak. Ömer Madra'nın moderatörlüğünü yapacağı “Medyanın Sorumluluğu” oturumunun başlıca konuları ise ekonomik-politik bağlantılar, medyanın savaş sırasında oynadığı rol, ahlaki sorumluluk ve alternatif medya arayışları.

Mahkeminin ikinci ve üçüncü günü

Mahkemenin ikinci günü ise tamamen “Irak'ın İstilası ve İşgali” adlı oturuma ayrıldı. Görgü tanıklarının da yer alacağı oturumda, yaşananların Irak'ın alt yapısına ve ekonomisine zararlarının yanı sıra, günlük hayata etkileri de konuşulacak. Görgü tanıkları ve iddia makamı, Irak'ta günlük yaşamın parçası haline gelen kayıplar, insan hakları ihlalleri, toplumsal cinsiyet temelli şiddet gibi konularda sunumlar yapacak.

Irak Dünya Mahkemesi'nin üçüncü gününde "Kültürel Miras, Çevre ve Dünya Kaynakları" ve "Küresel Güvenil Ortamı ve Gelecek Alternatifleri" adlı oturumlar yapılacak. İlk oturum çerçevesinde savaşın Irak'ın kültürel mirasına verdiği zararlar ve kullanılan silahlar sonucu ortaya çıkan çevre sorunları konuşulacak.

"Küresel Güvenlik Ortamı ve Gelecek Alternatifleri" konulu oturumda ise Irak savaşı ile yaygınlaşan militarizm, şiddet, ırkçılık ve hoşgörüsüzlük çerçevesinde yeni gelecek alternatifleri tartışılacak. Vicdan Jürisi’nin kararı, 27 Haziran günü bir basın toplantısı ile açıklanacak.

Mahkemenin seyri

Vietnam savaşı sonrası kurulan Russell Mahkemesi'nden esinlenen Irak Dünya Mahkemesi’nin destekçileri, güçlerini evrensel ahlaktan ve insan hakları ilkelerinden aldıklarını belirtiyor. Irak Dünya Mahkemesi fikri 2003 yılı içinde Berlin, Cakarta, Brüksel, Cenevre, Paris ve Cancun’da yapılan savaş karşıtı toplantılarda tartışılarak ilke olarak desteklendi.

Cakarta Konferansı katılımcıları, 25 Mayıs 2003 tarihli ortak bildirgeyle uluslararası bir savaş suçları mahkemesi toplamak için çalışacaklarını ilan etti. 26-27 Haziran 2003’te, Brüksel’de gerçekleştirilen Bertrand Russel Barış Vakfı, Avrupa Barış ve İnsan Hakları Ağı Toplantısı’nda bir çalışma grubu oluşturuldu.

Bu çalışma grubu Mahkeme’nin Irak halkına ve insanlığa karşı işlenen suçları araştırıp ortaya koymasına karar verdi. Daha sonra, sekretarya çalışmasına ve bilgi akışına da yardımcı olacak, mahkeme girişimi çalışmalarına ilgi gösteren kişi ve gruplardan oluşan bir uluslararası koordinasyon grubu oluşturuldu. Uluslararası koordinasyon grubu 27-29 Ekim 2003 tarihinde, İstanbul’da bir toplantı yaparak mahkemenin genel çerçevesinin, formatının ve amaçlarının ne olacağını kararlaştırdı ve mahkeme çalışmalarına başladı.