Vuvuzela sağır edebilir

Futbolseverler bu küçük ama gürültülü çalgıyla ilk kez 2009'daki FIFA Konfederasyon Kupası sırasında tanışmıştı. Ona belki "Güney Afrika zurnası" da diyebiliriz: Üfleyince tek bir notanın çıktığı, binlercesi bir araya geldiğinde dev bir arı kovanına benzer gürültü koparan, deliksiz, küçük plastik bir trompet.

Onu seven de var, sevmeyen de... Sevenler, 2010 FIFA Dünya Futbol Şampiyonası'nın vuvuzela sayesinde çok daha renkli ve otantik bir havaya bürüneceğine inanıyor. Afrika kıtasında ilk kez düzenlenen Dünya Kupası'nin, kıtaya özgü karakteristik unsurlarla bezenmesinin son derece doğal olduğu, bu bağlamda vuvuzelaların da vazgeçilmez bir unsur olduğu ifade ediliyor.

Ancak vuvuzela karşıtları, bu çalgının çıkardığı sesin gerek oyuncu gerekse ekran başındaki seyircilerin dikkatini dağıttığını, ayrıca kulak sağlığına da olumsuz etki yaptığını iddia ediyor. Geçen yılki Konfederasyon Kupası sırasında bazı oyuncular gerçekten de vuvuzeladan rahatsız olduklarını ve maça konsantre olmakta zorlandıklarını belirtmişti. Gürültüden olumsuz etkilenenlerin başında gelen İspanyol yıldız Xabi Alonso, vuvuzelaların yasaklanmasını bile talep etmişti. Benzer taleplerin artması üzerine konu FIFA'ya intikal etmiş, uzun tartışmaların ardından 2010 Dünya Şampiyonası'nda vuvuzelalara müsade edilmesi kararlaştırılmıştı.

"Elektrikli testereden daha gürültülü"

İşitme cihazları üreticisi Phonak tarafından yapılan bir araştırma, vuvuzela karşıtlarını haklı çıkarır nitelikte. Güney Afrika'nın Johannesburg kentinde açıklanan araştırma sonuçlarına göre, vuvuzelaların gürültü seviyesi 127 desibele kadar yükseliyor. Uzmanlar, 85 desibelin üstündeki bir gürültünün kulak sağlığına olumsuz etkiler yaptığına dikkat çekiyor. 100 desibellik bir gürültüye 15 dakika süreyle maruz kalmak bile kalıcı işitme sorunlarının oluşması için yeterli.

Vuvuzelanın 127 desibellik gürültüsüne iki saate yakın maruz kalan seyirci ve oyuncuların da işitme kayıplarına uğraması pekâlâ mümkün. Phonak şirketi yetkilileri, bir elektrikli testere ya da davulun çıkardığı gürültünün en fazla 122 desibele ulaştığını hatırlatıyor. Vuvuzelalar, ortalama 130 ila 135 desibellik bir gürültü çıkaran savaş jetlerine rakip olabilecek düzeyde.

Köln Belediyesi yasakladı

2006 yılında Dünya Şampiyonası'na ev sahipliği yapan Almanya'da "public viewing" olarak da adlandırılan kalabalık topluluklar halinde açık ya da kapalı mekânlarda maç izleme alışkanlığı doruğa çıkmıştı. Özellikle kent meydanlarında kurulan dev ekranlarda seyredilen maçlarda yaşanan coşkulu atmosfer, pek çok belediye ve özel kuruluşun aynı uygulamayı bu şampiyonada da yapmasına neden oluyor.

Ancak vuvuzela çılgınlığının Almanya'ya ulaşmış olması, maç coşkusunun kuru bir gürültüye dönüşme tehlikesini de beraberinde getiriyor. Bu endişeyi taşıyanların başında gelen Almanya'nın Köln kenti belediye yönetimi, aldığı bir kararla vuvuzelaların açık alanda çalınmasını yasakladı. "Kölner Express" gazetesinin haberine göre, Köln Belediyesi'nin asayişten sorumlu yetkilisi Robert Kilp, açık havada toplu maç gösterimlerinin olduğu bölgelerde vuvuzelara kesinlikle izin verilmeyeceğini duyurdu.

Köln Belediyesi, yasağa gerekçe olarak Kuzey Ren Vestfalya Çevre Bakanlığı'nın bir tavsiye kararını gösterdi. Söz konusu tavsiye kararında, gerek kalıcı işitme sorunlarına neden olabileceği, gerekse yapılacak güvenlik anonslarının gürültü nedeniyle vatandaşlar tarafından duyulamayacağı gerekçesiyle toplu olarak maç seyredilen alanlarda vuvuzelaların yasaklanmasının uygun olacağı belirtiliyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Derleyen: Murat Çelikkafa (afp, sid, Express)

Editör: Ahmet Günaltay