Yahudi Pogromu: Kristal Gece'nin üzerinden 80 yıl geçti

Nazilerin milis kuvveti (Sturmabteilung) tarafından yönlendirilen antisemitist çeteler, Yahudilere yönelik organize saldırılar düzenlediler. Fotoğrafta görülen Chemnitz kentindeki bu sinagog gibi yüzlerce sinagog, iş yeri ve ev tahrip edildi ve ateşe verildi. O gece en az 91 Yahudi öldürüldü, yüzlercesi yaralandı. Ertesi sabah 30 bin Yahudi erkek toplama kamplarına gönderildi.

Yahudilere yönelik o gece ülke çapına düzenlenen saldırılar, bugün birçok farklı isimle anılıyor. Berlinlilerin Kristal Gece olarak adlandırdığı tarihi gün, İngilizce’de Kırık Cam Gecesi olarak geçiyor. Günümüzde ise daha çok Pogrom (Katliam/Kıyım) Gecesi ya da Kasım Pogromları olarak biliniyor.

İnsanların şiddete başvurmasına Alman diplomat Ernst vom Rath'ın 7 Kasım'da Paris'de, Polonyalı Yahudi bir genç Herschel Grynszpan tarafından öldürülmesi gerekçe gösterildi. Fakat ilginç bir şekilde Grynszpan bu suçtan dolayı öldürülmedi. Kimse onun Üçüncü Reich'dan sağ çıkıp çıkmadığını ya da bir toplama kampında ölüp ölmediğini bilmiyor.

1933'te Nazilerin iktidara gelmesinin ardından Yahudilere yönelik yürütülen sistematik takibat ve gözdağı nedeniyle birçok bölgede saldırılar çoktan başlamıştı. Ancak Rath’ın ölümünden sonra, Hitler, Propoganda Bakanı Goebbels’e katliamın başlatılması için sözlü talimat verdi. Goebbels, Yahudi işyerleri ve sinagoglara saldırı düzenlenirse polisin müdehale etmeyeceği yönünde bir konuşma yaptı.

Hayır. Nazilerin resmi açıklaması bu yöndeydi. Fakat buna inanan olmadı. Sürekli hale gelen "operasyon" ve "tedbirler" bunun devletin organize ettiği şiddet eylemleri olduğunu açıkça ortaya koydu. Sıradan vatandaşın saldırıları nasıl karşıladığı tam olarak bilinmiyor. Çoğunluğun bunu onaylamadığı düşünülse de fotoğraftaki çiftin gülümsemesi gerçeğin farklı olabileceğine işaret ediyor.

Naziler ırkçı ideolojileri doğrultusunda Yahudilerin gözlerini korkutup ülkeyi gönüllü olarak terketmelerini sağlamak istiyordu. Bu politikanın sonucu olarak Yahudiler sık sık fotoğraftaki gibi sokaklarda gezdirilip aşağılanıyordu. Ekonomik menfaatlerin de büyük bir rol oynadığı bu süreçte Üçüncü Reich’tan kaçan Yahudiler bir de göç vergileriyle cezalandırılmış ve mülklerine sık sık el konulmuştu.

Şiddet olaylarından sonra Almanya’da yaşayan Yahudilerin, Nazilerin niyetleri hakkında hiçbir şüphesi kalmamıştı. Ama olayların yabancı basına kötü bir şekilde yansıması, çoğu Alman üzerinde ülkede daha fazla düzene ihtiyaç duyulduğu hissine yol açtı. Yahudi karşıtlığı daha fazla bürokratik bir biçim almaya başladı: Kıyafetlerde sarı Davud yıldızını taşıma zorunluluğu o günden sonra getirildi.

Naziler, Pogrom'dan sonra Yahudi karşıtı tedbirlerine hız verdi. Bunlara 9 Kasım 1938 gecesi yaşanan zararı karşılayacak bir vergi düzenlemesi de dahil edildi. Üçüncü Reich’ın en güçlü ikinci adamı olarak bilinen Hermann Göring bu dönemde "Almanya’da bir Yahudi olmak istemem" demişti.

1938 yılında henüz Holokost’un başlamasına iki yıl daha vardı. Fakat Kristal Gece'den Avrupa’daki Yahudi Soykırı'mına kadar geçen süreçte Naziler, antisemitist kin ve nefretinin yayılıp artmasını sağladı. Çağdaş tarihçiler Kristal Gece'yi "Soykırım'ın açılış sahnesi" olarak adlandırıyor.