Pekings vergeblicher Kampf gegen die Inflation

Enflasyon, mart ayında daha da azdı. Hayat pahalılığı artışının yavaşlayacağına dair de hiçbir emare yok.

Şanghaylı esnaf Lin her şeyin hızla pahalandığını, tuzlu fıstık fiyatının yılbaşından bu yana %100 oranında arttığını söylüyor. 25 yıldır manavlık yaptığını söyleyen bayan Lin, müşterinin artan ekmek, pirinç ve makarna fiyatına tahammül ettiğini ama kimsenin pahalı sebze alamadığını ve hükümetin pirinç ve yağ fiyatlarına narh koymasının yeterli olmadığını belirtiyor.

Enflasyona yanlış reçete

Çin’in enflasyon oranı mart ayında yüzde 5,4 ile son üç yılın en yüksek oranına çıktı. Yaz aylarında hayat pahalılığı artışının yüzde 5,6’yı bulacağı tahmin ediliyor. Artış gıda maddelerinde yüzde 12’yi buldu. Pekin yönetimi çareyi para musluklarını kısmakta arıyor. Merkez Bankası kredi munzam karşılığını yüzde 20,5’e çıkardı. Şimdiye kadar böyle bir oran kaydedilmemişti. Ana faiz haddi de ekim ayından bu yana dört kez arttı. Geniş yetkilerle donatılmış olan reform ve plan komisyonu sürekli olarak özel şirketlerin fiyat politikasına müdahale ederek en çok tüketilen gıda maddelerine zam yapılmasını engelledi. Pekin Üniversitesi iktisat profesörlerinden Hu Şingdo, hükümetin enflasyonla mücadele politikasını değerlendirirken, 'Bu gibi uygulamalar kısa vadede yararlı olabilir. Ama fiyatların artmasına izin verilmezse bazı şirketler daha fazla para kaybetmemek için üretimi durdurur. Bu durumda fiyatlar uzun vadede daha fazla artar ve üretim darboğazı enflasyonu kamçılar', diyor.

Ekonomi muhabiri Ye Tan, enflasyondan hükümetin para politikasını gevşek tutması kadar, ABD’de uygulanan sıfır faiz politikasının da sorumlu olduğunu söylüyor. Ye Tan, piyasa kurallarına göre işlemeyi hedefleyen bir ekonomide fiyat kontrollerinin hem elverişsiz, hem de hatalı olduğu görüşünde. Çinli ekonomist artan hammadde fiyatlarının birçok şirketi zarara sürüklediğini ve 2011'in ikinci yarısında iflasların artacağını belirtiyor.

Fiyat kontrolleri çözüm mü?

Profesör Hu Şingdo, fiyat kontrollerinin dışa karşı da son derece kötü olacağını ve Çin’in piyasa ekonomisi olma iddiasına gölge düşüreceğini söylüyor. Enflasyonu tekelci kamu işletmelerinin körüklediğini belirten ekonomi profesörü sözlerini, 'Örneğin telekomünikasyonun en pahalı olduğu ülke Çin. Petrol fiyatı ABD’deki fiyatların üzerinde. Kamu işletmeleri her yıl muazzam kâr elde ediyor. Ama tüketicinin çıkarlarını ihlal ederek. Olacaksa, kontrollere onlardan başlanmalı', şeklinde sürdürüyor.

Pekinli iktisatçı, Çin hükümetine, trilyonlarca dolarlık servetin adil bir şekilde halka dağıtılması için çağrıda bulunuyor. Şanghay’daki bir pazarda alışveriş yapan müşteri de pek ondan farklı düşünmüyor. Bu Çinli tüketici hayat pahalılığından duyduğu memnuniyetsizliği şöyle dile getiriyor: 'Hiç olmazsa hükümet emekli maaşlarını artırdı. Ama bunun çalışanlara hiç faydası yok. Düşük maaşla çalışan ayın sonunu zor getiriyor. Resmi enflasyon verilerini inandırıcı bulmuyorum. Gerçek enflasyon mutlakla hükümetin açıkladığı orandan fazladır.'

Deutsche Welle Türkçe

Astrid Freyeisen/A. Günaltay

Editör: Murat Çelikkafa