بحث با برندگان جوایز نوبل در باره تغییرات جو زمین
۱۳۸۶ مهر ۱۸, چهارشنبه
مشکل شناخته شده است: هوای زمین بسیار رو به گرمی گذاشته است. راه حل هم ساده است: انسانها باید کمتر گاز گلخانه‌ای تولید کنند. اما متحقق کردن این راه حل تا کنون با مشکل روبرو بوده است: انسانها درست برعکس آن را انجام می‌دهند و گاز گلخانه‌ای بیشتری تولید می‌کنند، بخصوص در کشورهای صنعتی. یک توضیح ساده برای این مسئله وجود دارد و آن اینکه انسانها نمی‌خواهند از چیزی چشم بپوشند که گاز گلخانه‌ای را تولید می‌کند. یک توضیح پیچیده هم هست که می‌گوید: انسانها مشکلی منطقی دارند. و صدراعظم آلمان سعی کرد در پوتسدام درست این مشکل را توضیح دهد. وی گفت: “اینکه می‌توان با کمک مالی به دیگران صرفه‌جویی کرد، موضوعی است که هنوز به آن در جهان توجه نشده و ما باید برایش تبلیغ کنیم.“
چه خوب که در میان حاضران بویژه کسانی بودند که اغلب با موضوعهای منطقی پیچیده سر و کار دارند. به این جلسه برندگان جایزه نوبل از سراسر جهان دعوت شده بودند. رییس کمیسیون بین‌المللی جو زمین در ابتدا دست به محاسبه زد و گفت: “اگر می‌خواهیم افزایش گرمای جو زمین را به حدود ۲ تا ۲،۴ سانتیگراد محدود کنیم، تولید دی اکسید کربن می‌تواند تا سال ۲۰۱۵ افزایش پیدا کند. پس از آن تا سال ۲۰۵۰ باید از میزان تولید این گاز بین ۸۵ تا ۵۰ درصد کاسته بشود. این وظیفه دشواری است، اما ما باید بدانیم که اگر چنین کاری را نکنیم، پیامدهای ناگواری در انتظار ماست.“
برای فهم این موضوع نیازی به داشتن جایزه نوبل نیست. اما قضیه آنجا پیچیده می‌شود که باید حساب کرد که هر کس به چه میزان باید از تولید این گاز بکاهد.
وانگاری ماتای، برنده جایزه نوبل صلح از کنیا، این درخواست را کرد: “ما باید در باره عدالت در زمینه تولید دی اکسید کربن صحبت کنیم. و من بسیار خوشحالم که می‌بینم که ما در اینجا در مورد اخلاق هم حرف می‌زنیم. موضوع فقط این نیست که مسؤولانه عمل کنیم، بلکه باید عادل هم باشیم.“
اما برآورده کردن این خواست بسیار مشکل است. صدراعظم آلمان، آنگلا مرکل سعی کرد تا توضیح دهد که چرا: “اگر به دنیا نگاه کنیم، تولید سرانه دی اکسید کربن ۴ تن است. اگر بخواهیم این مقدار را تا سال ۲۰۵۰ نصف کنیم، یعنی باید آن را به ۲ تن برای هر نفر برسانیم. در حال حاضر میانگین تولید سرانه این گاز در اروپا ۹ تن، در آلمان ۱۱ تن و در امریکا ۲۰ تن است. در چین هم حدود ۳،۵ تن است.“
بنابراین امریکاییها باید میزان تولید گاز گلخانه‌ای خود را تا ۹۰ درصد کاهش دهند و آلمانیها تا ۸۰ درصد. و اقتصاد چین که قرار است در دهه‌های آینده هنوز رشد کند، باید تولید گاز گلخانه‌ای خود را تا ۵۰ درصد کاهش دهد. احتمال زیادی وجود دارد که این کشورها حاضر به این کار نباشند. و برای همین خانم مرکل به حوزه‌ای متوسل می‌شود که در بسیاری موارد توانسته چیزهای غیرممکن را منطقی جلوه دهد، یعنی علم اقتصاد. مرکل پیشنهاد کرد که از تولید دی اکسید کربن استفاده اقتصادی شود. وی گفت: “اگر ما از فردا سیستم جهانی‌ای برای گواهینامه دی اکسید کربن داشته باشیم، و همه به طور برابر بتوانند دی اکسید کربن را مصرف کنند، طبیعی است که هندی‌ها تعداد بسیار زیادی گواهینامه استفاده نشده خواهند داشت که اصلا لازم ندارند. و ما می‌توانیم این گواهینامه‌ها را بخریم. بعد می‌گویند که ما به هندی‌ها پول می‌دهیم، در اصل برای چه؟ و بعد من می‌گویم، که این هوشیارانه‌ترین شکل کمک برای رشد و توسعه است. و اگر بخش بزرگی از این پول سرمایه‌گذاری بشود تا در هند تکنولوژیهای جدید به کار بیافتد، ما وقت بیشتری خواهیم داشت تا بتوانیم تولید گاز گلخانه‌ای را کاهش بدهیم.“
صدراعظم آلمان درصدد است در کنفرانس بعدی جو زمین در شهر بالی نظر مثبت رییسان دیگر دولتهای جهان را در مورداین سیستم جلب کند. به هر حال منطق صدراعظم آلمان به نظر برندگان جایزه نوبل روشن بود.
ماتیا بولینگر (Mathias Bölinger) / کیواندخت قهاری