Çin'de sosyal huzursuzluğun eli kulağında

Shenzhen'de paydos vakti. Binlerce fabrikadan işçiler sokaklara dökülüyor. Sadece 30 yıllık bir geçmişi olan bu 15 milyon nüfuslu metropolün kıyısında sezonluk işçilerin oturduğu dev yerleşim bölgeleri var. Yalnızca elektronik devi Foxconn şirketinde çalışan sayısı 400 bin. Akşam saatinde çevredeki ufak büfelerde yemek yiyen işçilerin masasında tek konu var, o da maaşlara yapılan son zamlar. Ancak kimse durumdan memnun değil. 26 yaşındaki bir Foxconn çalışanı "Zam iyi bir şey tabii. Ama enflasyon yiyip bitiriyor maaşlarımıza yapılan zamları. Sanırım enflasyon, maaşlara yapılan zamdan en az yüzde 50 daha hızlı.” şeklinde konuşuyor. Masadaki arkadaşları da bu sözlere katılıyorlar ve yaşam şartlarında pek bir iyileşme olmadığını söylüyorlar.

"Bir kıvılcım yeter"

Kime sorsanız dertli. Oysa Shenzhen’de Çin’in en yüksek asgari ücreti ödeniyor. 1320 Yuan, yani yaklaşık 150 euro. Bu miktar her yıl artıyor. Tüm ülkede maaşlar ortalama yüzde 22 oranında yükseltildi. Gıda maddeleri ise resmi rakamlara göre yüzde 12 pahalandı. Ancak Shenzhen’deki işçiler, gıda için harcamak zorunda kaldıkları paranın, maaşlarından daha hızlı arttığını belirtiyor. Son yapılan bir ankete göre, çalışanların sadece yüzde 36’sı mutlu olduğunu söylüyor. Shenzhen’deki iş hukuku uzmanı Liu Kaiming, büyük çoğunluğun hoşnutsuzluğunun tehlikeli boyutlara varmakta olduğunu kaydediyor. "Çin bir volkanın ağzında oturuyor. Aşağısı kaynıyor. Nerede ne zaman infilak edeceğini bilemiyoruz. Çatlaklar her yerde." diyen Kaiming, "Sadece bir kıvılcım çıkması yeterli" şeklinde devam ediyor.

Büyüme vatandaşa yansımıyor

Çin’in ekonomik patlaması uzun bir süre kırsal kesimdeki halk da dâhil olmak üzere toplumun büyük bölümüne çeşitli fırsatlar sundu. Çiftçiler sezonluk işçi olarak şehirlere akın etti, yaşam standartları yükseldi. Ancak Liu Kaiming, ekonomi her yıl önemli büyüme kaydetse de yaşam standartlarının eskisi gibi yükselmediğini vurguluyor ve "En büyük sorun, ekonomik büyümenin vatandaşlara yansımaması. Kazanılan paralar yeni silahlara, ABD’nin devlet tahvillerine, Avrupa’nın kurtarılmasına, Olimpiyat Oyunları’na veya Expo Dünya Fuarı’na akıyor. Fakat insanların eli boş kalıyor. İşte bunun bilincine varanların sayısı artıyor ve bu da durumu daha tehlikeli hale getiriyor.” değerlendirmesinde bulunuyor.

Uçurum derinleşiyor

Ama diğer yandan da milyonerlerin sayısı hiç durmaksızın artıyor. Zengin ve yoksul arasında giderek derinleşen sosyal uçurum, sosyologların incelemelerine göre ABD’dekinden bile endişe verici. Bu da sonuçsuz kalmıyor. Çalışanların protestoları artıyor. İşçi haklarını koruyan sivil toplum örgütlerinin tahminlerine göre Çin’de her yıl 30 bin grev düzenleniyor. Birçok grev, güvenlik güçlerinin sert müdahalesi ile sona erdiriliyor. Ancak sosyal huzursuzlukların daha ne kadar süre bastırılabileceğini kimse kestiremiyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Markus Rimmele (Şanghay) / Çeviri: Aydın Üstünel

Editör: Çelik Akpınar