آلمان در دور میز قدرتمندان جهان

انتخاب اعضای غیر دائم شورای امنیت در ماه اکتبر انجام شد و آلمان با کسب آرای بیش از دوسوم اعضای مجمع عمومی، به مدت دو سال به عضویت شورای امنیت درآمد. شورای امنیت دارای ۵ عضو دائم و ۱۰ عضو غیردائم است.

مدت عضویت اعضای غیردائم دو ساله است و هر سال ۵ کشور به نمایندگی از مناطق مختلف جهان از طریق مجمع عمومی برای دوسال به عضویت شورای امنیت انتخاب می‌شوند. کسب دو سوم آرا برای تصاحب کرسی عضویت دو ساله در شورای امنیت الزامی است. پنج عضو دائم این شورا در تصمیم‌ها و رای‌گیری‌های شورا حق وتو دارند. ریاست شورای امنیت نوبتی است و طول مدت آن یک ماه است.

از اول ژانویه، دیپلمات‌های آلمان در شورای امنیت با یک سری مشکلات حاد و خطرناک روبه‌رو هستند که جاه‌طلبی‌های هسته‌ای ایران و کره شمالی در راس آنها قرار دارد.

شورای امنیت نقش برجسته‌ی خود را از ماده ۲۴ منشور سازمان ملل متحد اخذ می‌کند که در آن کشورهای عضو سازمان ملل متحد «وظیفه پاسداری از امنیت و صلح بین‌المللی» را به عهده این شورا گذاشته‌اند. شورای امنیت تنها نهاد سازمان ملل متحد است که تصمیمات آن برای همه‌ی کشورهای عضو سازمان ملل الزام‌آور است.

با عضویت آلمان در شورای امنیت نقش و نفوذ این کشور در سیاست بین‌المللی افزایش می‌یابد. این که آلمان این موقعیت و نفوذ تازه‌بدست آورده‌ را در خدمت چه اهدافی قرار خواهد داد، در سخنان گیدو وستروله، وزیر خارجه آلمان در مجمع عمومی سازمان در ماه اکتبر تشریح شده است. وستروله در مجمع عمومی از صلح، امنیت، حفاظت از محیط زیست، توسعه، خلع سلاح و جلوگیری از گسترش سلاح‌های اتمی در جهان سخن گفت. این‌ها رئوس برنامه‌ای هستند که با توجه به امکان دستیابی به توافق وسیع در مورد آنها تنظیم شده‌اند.

آلمان بعد از ایالات متحده آمریکا و ژاپن، سومین کشور تامین‌کننده‌ی هزینه‌های سازمان ملل متحد است. از نظر اقتصادی نیز این کشور یکی از قدرت‌های بزرگ اقصادی جهان است. چنین موقعیتی می‌بایست خود را در افزایش نفوذ دیپلماتیک آلمان نشان دهد.

شورای امنیت معمولا زمانی وارد میدان می‌شود که بحرانی امنیت جهانی را در معرض تهدید قرار دهد. به‌طور معمول ابتدا شورا طرفین بحران را به مذاکره دعوت می‌کند. اما در وضعیت‌های حساس، زمانی که صلح و امنیت جهانی در خطر باشد کار شورا به توصیه و نصیحت محدود نمی‌شود و برای مهار جنگها می‌تواند آتش‌بس اعلام‌ نماید و یا در صورت ضرورت، نیروی کلاه آبی به منطقه‌‌ اعزام کند. نیروهای کلاه آبی، نیروهای پاسدار صلح سازمان ملل هستند.

شورای امنیت برای پیشبرد تصمیمات خود هم‌چنین مجاز به استفاده از اهرم‌هایی مانند تحریم‌‌های اقتصادی یا دیگر تحریم‌هاست. به عنوان آخرین ابزار، شورا مجاز به کاربرد قهر برای دفاع از صلح جهانی است.

تجربه گذشته

این که عضویت در شورای امنیت چه باری روی دوش آلمان خواهد گذاشت، تجربه‌ای است که این کشور تا کنون چهار بار آن را از سر گذرانده است. آخرین بار، آلمان در سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ عضو غیر دائم شورای امنیت بود.

در سال ۲۰۰۳ ایالات متحده آمریکا درصدد کسب مجوز شورای امنیت برای حمله به عراق بود. آلمان همانند اکثرا اعضای شورا، سرانجام به درخواست آمریکا رای منفی داد و با این کار موجب آزردگی شدید متحد نزدیک خود شد. چنین وضعیتی این بار می‌تواند در اثر تشدید بحران بر سر برنامه‌ی اتمی ایران و مجوز عملیات نظامی علیه این کشور پیش بیاید.

آلمان با کسب عضویت دو ساله در شورای امنیت تنها به بخشی از خواسته‌های خود رسیده است. این کشور در تلاش است که عضویت دائم شورای امنیت را نیز بدست آورد. به نظر دولت آلمان ترکیب و تعداد اعضای شورای امنیت، با اوضاع کنونی جهان سازگار نیست. وزیر خارجه‌ی آلمان در سخنرانی ماه گذشته‌ی خود در مجمع عمومی سازمان ملل گفت: «وقتی که آفریقا و آمریکای لاتین فاقد نماینده‌ دائمی در شورای امنیت هستند آنگاه می‌توان گفت که این شورا متناسب با ساختار جهان کنونی ما نیست.»

آلمان با عضویت دو ساله در شورای امنیت در کنار هند و آفریقای جنوبی و نیز برزیل، گروه چهارگانه‌ای را تشکیل می‌دهند که خواهان اصلاح ساختار شورای امنیت و عضویت دائم در آن هستند.

MM/JF